GIEŁGUD IGNACY, generał, patron gdańskiej ulicy
| < Poprzednie | Następne > |
IGNACY GIEŁGUD (ok. 1755 Litwa – 13 VI 1807 Gniew), syn Antoniego, litew. szlachcica. Poseł z Litwy na Sejm Czteroletni (1778–92), czł. Towarzystwa Przyjaciół Konstytucji 3 Maja, strażnik wielki litew. 1789–93. W armii w czasie walk z interwencją ros. w 1792. Podczas insurekcji kościuszkowskiej od 24 IV 1794 czł. wileńskiej Rady Najwyższej Rządowej i rotmistrz kawalerii nar. Na wniosek gen. Józefa Wybickiego (1747–1822) fr. marszałek Joachim Murat (1767–1815) powierzył mu 3 XII 1806 tworzenie armii pol. w departamencie warsz., późniejszym Księstwie Warszawskim (od traktatu w Tylży 25 VI 1807). Z częścią oddziałów w pocz. 1807 wszedł w skład dywizji gen. Jana Henryka Dąbrowskiego (1755–1818) i brał udział – w randze gen. – w operacjach wojsk. na Pomorzu. 13 III 1807 na pisemny rozkaz cesarza Napoleona Bonaparte zastąpił rannego w walkach o Tczew gen. H. Dąbrowskiego. 20 III 1807 przejął od gen. Antoniego Amilkara Kosińskiego (1769 –1823) dowództwo pol. dywizji będącej w składzie Legii Północnej marszałka q François Lefebvre’a, z którą wziął udział w walkach o Gd. Kwatera główna pol. dywizji znajdowała się w rejonie wsi q Ujeścisko. W krwawych bojach na przedpolach Gd. z oddziałami prus. i ros. poniosła duże straty, on sam został ranny. Do historii przeszły jego słowa na pogrzebie poległego 5 V 1807 w rejonie q Wisłoujścia ppłk. Antoniego Parysa, szefa 3. batalionu 2. pułku pol. piechoty, utrwalone przez warsz. prasę; 17 maja nad jego grobem na przykościelnym q cment. w Ujeścisku powiedział: „Parys, daję Tobie ten wieniec w imieniu wdzięcznej Ojczyzny”. Rano 27 V 1807 na czele wojsk pol. wkroczył do zdobytego Gd. 1 czerwca dowodził defiladą przed cesarzem Napoleonem Bonaparte na q Długim Targu. Kilka dni potem, wyczerpany walkami i ranami, przekazał dowództwo nad pol. oddziałami w Gd. gen. Michałowi Grabowskiemu (1773–1812), udając się na leczenie i odpoczynek do Warszawy, zmarł w drodze. Odznaczony 1792 Orderem Orła Białego i Świętego Stanisława, 4 IV 1807 otrzymał od cesarza Napoleona Bonaparte fr. Legię Honorową. Po 1945 patron jednej z gd. ulic.
