CAROLINA
| < Poprzednie | Następne > |
CAROLINA, właśc. Constitutio Criminalis Carolina lub Die peinliche Gerichtsordnung Kaiser Karls V., ustawa kryminalna uchwalona 1532 przez sejm Rzeszy w Ratyzbonie na wniosek cesarza Karola V (stąd potoczna nazwa). Kodyfikację oparto na karno-prawnych artykułach Zwierciadła saskiego (Sachsenspiegel), ordynacjach kryminalnych Rzeszy z końca XV w., a bezpośrednio na Constitutio Criminalis Bambergensis z 1507. Powodem uchwalenia C. były nasilające się żebractwo i włóczęgostwo na terenie Rzeszy (związane z rewolucją cen w Europie po odkryciach geogr.), niepokoje w państwach niem., wojna chłopska 1524–1525. Cechy charakterystyczne: 1) ściganie czynów kryminalnych z urzędu, a nie z powództwa pryw., 2) wprowadzenie tzw. procesu inkwizycyjnego, czyli konieczności przyznania się oskarżonego do zarzutów, jako koronnego dowodu w procesie kryminalnym, co spowodowało wzrost roli tortur podczas przesłuchań, 3) uporządkowanie katalogu kar za przestępstwa (np. kara powieszenia na q szubienicy za kradzież, łamanie kołem za morderstwo, spalenie na stosie za uprawianie czarów), 4) łatwość korzystania zustawy – ordynacja zawierała tylko artykuły prawa karnego procesowego i materialnego, zredagowane zwięźle i przejrzyście. C., jako przeznaczona dla państw Rzeszy, w XVI–XVIII w. była w Gd. (nie należał do Rzeszy) stosowana pomocniczo. Przyjęto doktrynę karno-prawną, natomiastnie znalazły akceptacji niektóre formy kary śmierci, jak utopienie za dzieciobójstwo (w Gd. dziecio- bójców ścinano mieczem), ćwiartowanie. O stoso- waniu niektórych przepisów C. w Gd. świadczy umieszczenie w inwentarzu książek i pism zgromadzonych w sali sądu ławniczego z końca XVII w. komentarzy niem. jurysty Glasseniusa do tejże ordynacji oraz powoływanie się gd. uczonego i wydawcy q prawa chełmińskiego q Michaela Christopha Hanowa na C. w komentarzu i przypisach do karno-prawnych artykułów edycji ustawy(druk 1745).
