DĄBROWSKI STANISŁAW (I), aktor
| < Poprzednie | Następne > |
STANISŁAW DĄBROWSKI (14 XI 1926 Inowrocław – 22 VI 1991 Gdańsk), aktor dramatyczny, pedagog. W 1948 roku wstąpił do Studia Muzyczno-Dramatycznego Iwo Galla w Gdyni. W Teatrze Wybrzeże zadebiutował rolą Muzykanta w Weselu Stanisława Wyspiańskiego (12 I 1948). W latach 1948–1952 studiował w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Łodzi i był także wykładowcą. Grał w łódzkich teatrach: w latach 1949–1951 w Teatrze im. Stefana Jaracza, w sezonie 1951/1952 w Teatrze Nowym. Po ukończeniu studiów w 1952 roku rozpoczął pracę w Teatrze Ziemi Pomorskiej w Bydgoszczy. Grał tam do 31 III 1953, po czym przeniósł się do Lublina, gdzie pracował od 1 IV 1953 do 30 IX 1954. Dwa następne sezony (1954–1956) występował w Teatrze Młodego Widza we Wrocławiu. W 1956 roku wrócił do Teatru Wybrzeże i pracował w nim do końca życia.
Sprawdzał się w repertuarze dramatycznym i komediowym. W Teatrze Wybrzeże zagrał przeszło sto ról, w tym około 40 pierwszoplanowych, między innymi wystąpił jako Zawilec w Sułkowskim Stefana Żeromskiego w reżyserii Tadeusza Żuchniewskiego (7 I 1957) – przedstawieniu jubileuszowym z okazji dziesięciolecia teatru. Był też Sorbierem w kontrowersyjnych Niepogrzebanych Jeana Paula Sartre’a w reżyserii Zygmunta Hübnera (18 V 1957). W repertuarze komediowym pojawił się jako Sylwiusz w Słudze dwóch panów Carla Goldoniego w reżyserii Tadeusza Żuchniewskiego (13 VI 1957) czy Florian Gzymsik w Romansie z wodewilu Władysława Krzemińskiego (2 X 1957). Stworzył znakomitą (zdaniem Róży Ostrowskiej) postać zaciekłego, tragicznego i wiecznie przerażonego demagoga Epinela w sztuce Andrzeja Wydrzyńskiego Słońce krąży wokół ziemi (12 VII 1958).
Osiągnięciem aktora była rola Demokosa w Wojny trojańskiej nie będzie Jeana Giraudoux w reżyserii Bohdana Korzeniewskiego i Zygmunta Hübnera (1 X 1958), również tytułowy Frank V (Frank V), Paprocki (Dom bez klamek), Pafnucy (Sen srebrny Salomei), Ksiądz (Andora), Inżynier (Duże jasne), doktor Pużanek (Zamach), Premier (Nagi król), porucznik Grodecki (Westerplatte), Szobert (Henryk VI na łowach), Gordon Gray (Sprawa Oppenheimera), Himmler (Zmierzch demonów), Nikifor (Zmierzch), doktor Plasmodeusz (Bezimienne dzieło), Drugi (Rzecz listopadowa), generał Nelson (Będę mówił szczerą prawdę).
Do jego wybitnych osiągnięć aktorskich z lat 70. i 80. XX wieku należą między innymi: Estragon w Czekając na Godota Samuela Becketta w reżyserii Stanisława Hebanowskiego (1970), Król Alekso (Burza), Menelaus (Świat zawikłany), Kwerenda (Kulig), Unus (Sady połowiczańskie), Pomagałow (Zeszłego lata w Czulimsku), Typer Robociarz (Szewcy w reżyserii Marcela Kochańczyka. Cenił go Krzysztof Babicki, u którego zagrał wiele wybitnych ról. Był Pułkownikiem w Sonacie widm Augusta Strindberga (1982), dwukrotnie Szatanem w biblijnym Hiobie (1982, 1990).
Swój jubileusz pracy artystycznej zaznaczył ważną rolą Hermana Eisbergera w Już prawie nic (16 XII 1984). Zagrał Sonnenbrucha w Niemcach Leona Kruczkowskiego w reżyserii Krzysztofa Gordona (23 X 1982) oraz Heinricha Manna w Opowieściach Hollywoodu Christophera Hamptona w reżyserii Kazimierza Kutza (10 V 1986). Na XXIII Festiwalu Teatrów Polski Północnej w Toruniu otrzymał nagrodę za rolę Philippeauxa w Sprawie Dantona Stanisławy Przybyszewskiej w reżyserii Andrzeja Wajdy (1981) oraz na XXV Kaliskich Spotkaniach Teatralnych w Kaliszu za drugoplanową rolę Firsa w Wiśniowym sadzie A. Czechowa w reż. Krzysztofa Babickiego (1985).
Pełnił funkcję asystenta reżysera przy realizacji Matki Courage i jej dzieci Bertolda Brechta w reżyserii Jerzego Golińskiego (gdzie zagrał rolę Wachmistrza Katolickiego). Ostatnią rolą S. Dąbrowskiego była postać Ambasadora Francji w Historii Witolda Gombrowicza w reżyserii Ryszarda Majora (14 XII 1990).
Występował w teatrze radiowym i telewizyjnym (26 ról), między innymi w Już prawie nic Jerzego Andrzejewskiego. Zagrał w kilkunastu filmach. W latach 1963–1973 uczestniczył w działalności Teatru przy Stoliku, gdzie zagrał 24 role, między innymi w Nocy weneckiej Musseta, tytułową w Pożegnaniu Profesora Tutki Jerzego Szaniawskiego (21 X 1966).
Był również pedagogiem, w latach 1973–1977 prowadził zajęcia z dykcji i recytacji na Wydziale Wokalnym Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Gdańsku (zob. Akademia Muzyczna), następnie wykłady z dykcji w Teatrze Miniatura w Gdańsku. W gdańskim ośrodku telewizji za dyrekcji Kazimierza Łastawieckiego prowadził zajęcia z dykcji dla spikerów i lektorów.
