Spichlerze na Ołowiance, siedziba Centralnego Muzeum Morskiego i statek „Sołdek”
(CMM), największa pol. placówka muzealnictwa morskiego i rzecznego, o statusie muzeum rejestrowanego. Założone 1960 jako oddział Muzeum Pomorskiego (q Muzeum Narodowe) w wyniku starań środowisk morskich skupionych w zawiązanym 1958 Towarzystwie Przyjaciół Muzeum Morskiego w Gd., którego celem było powołanie takiej instytucji. Od 1 i 1962 usamodzielnione jako Muzeum Morskie z siedzibą w q Wielkim Żurawiu. W 1972 podniesione do rangi CMM, podporządkowane Ministerstwu Kultury i Sztuki z zadaniem pełnienia funkcji placówki o charakterze narodowym. W ciągu 50 lat działania zgromadziło ponad 50 tys. eksponatów z zakresu historii sztuki, etnologii, techniki – w tym znaczące zbiory pozyskane w wyniku podwodnych prac archeol. (np. ładunek statku z pocz. XV w., artyleria okrętowa z pocz. XVII w. i rzeczy osobiste marynarzy z XV–XIX w., wraki łodzi i statków). Dysponuje zespołem pracowni konserwatorskich zabezpieczających zabytki wydobywane ze środowiska wodnego. W specjalistycznej bibl. zgromadzono ponad 40 tys. woluminów, dział dokumentacji nauk. rozwija m.in. Archiwum Polskich Ludzi Morza i Archiwum Polskich Konstrukcji Okrętowych. Od 2000 gł. siedzibą CMM jest zrekonstruowany kompleks 5 spichlerzy na wyspie q Ołowianka. Dysponuje oddziałami w Gd.: Żuraw, Ośrodek Kultury Morskiej, statek-muzeum q „Sołdek”; w Gdyni: statek-muzeum „Dar Pomorza”; w Tczewie: Muzeum Wisły; w Helu: Muzeum Rybołówstwa; w Kątach Rybackich: Muzeum Zalewu Wiślanego. Projektowane do powołania oddziały: Żeglarstwa Polskiego i Archeologii Podwodnej. Każdego roku ekspozycje CMM zwiedza ok. 300 tys. osób. Muzeum prowadzi działalność edukacyjną, nauk. i rozległą współpracę z podobnymi instytucjami na świecie. Należy do międzynarodowych organizacji: ICOM, International Congress of Maritime Museums i European Museums Forum. Dyrektorzy: q Przemysław Smolarek (1960 –91), q Andrzej Zbierski (1991–2001), q Jerzy Lit- win (od 2001).
JL
