BRAMA SZEROKA

Z Encyklopedia Gdańska
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

< Poprzednie Następne >
Brama Szeroka w systemie zachodnio-północnych obwarowań Głównego Miasta na tzw. „Planie sztokholmskim” (rysunku aksjonometrycznym wykonanym piórkiem) przypisywanym Antonowi Möllerowi, około 1600: od lewej Brama Szeroka wychodząca na Trag Drzewny, Baszta Jacek, Baszta Dominikańska, Baszta Klasztorna, Baszta Katowska, Brama Zamkowa nad fosą (obecnie ul. Podwale Staromiejskie), przed basztami kościół św. Mikołaja i klasztor dominikanów, u góry kościół św. Katarzyny, po prawej kościół św. Ducha i fragment kościoła św. Jana (po prawej)
Brama Szeroka od strony Targu Drzewnego, 1617 według Aegidiusa Dickmanna, w głębi Baszta Jacek

BRAMA SZEROKA (Breites Tor) zamyka od zachodu ul. Szeroką. Jedna z najstarszych bram lądowych Gdańsku, po raz pierwszy wzmiankowana w roku 1363. Pierwotnie była furtą w murze obronnym, chronioną przez znajdujący się na południe od niej niski prostokątny występ w murze, rozbudowany do rozmiarów baszty. Pod koniec XIV wieku wzniesiono ceglany, piętrowy budynek bramny z jednym przejazdem i z przyległym od strony północnej pomieszczeniem dla straży. Szerokość bramy nawiązywała do szerokości baszty, do której przylegała, a którą wówczas podwyższono. Być może w tym czasie rozpoczęto wznoszenie charakterystycznego dla bram lądowych Gdańska przedbramia w formie szyi, zakończonej od strony przedpola prostą ścianą z otworem bramnym. W 4. ćwierci XIV wieku wybudowano przed bramą wsparty na ceglanych arkadach most. W związku z przedłużeniem w tym czasie drugiej fosy wzdłuż zachodniego ciągu murów obronnych Głównego Miasta, na powstałym w ten sposób wąskim pasie gruntu pomiędzy fosami wzniesiono 2 okrągłe baszty, pomiędzy którymi znalazła się nowa, z nadwieszoną u góry hurdycją i nakryta niewysokim stromym dachem. Baszta północna, większa, miała około 14 m średnicy, zakończona była szachulcową hurdycją nakrytą wysokim stożkowym dachem. Baszta południowa, mniejsza (średnica nie przekraczała 4 m), mieściła w sobie jedynie klatkę schodową prowadzącą na piętro bramy. Po zewnętrznej stronie nowej fosy znajdowała się niska brama. Wszystkie elementy przedbramia połączone były z właściwą bramą murami szyi. W 1. połowie XVII wieku, w związku z budową nowożytnych fortyfikacji, brama straciła znaczenie militarne. Rozebrano mury szyi przedbramia, a budynek bramny adaptowano na cele mieszkaniowe i handlowe ( Feyerabend). Likwidacja zespołu Bramy Szerokiej nastąpiła w XIX wieku. W roku 1826 rozebrano bramę łączącą obie wieże przedbramia, główną rozebrano w 1831. Pozostawiono jednak, zachowaną do dziś, przylegającą do niej basztę. W 2. połowie XIX wieku rozebrano obie wieże przedbramia. GS

⇦ WRÓĆ
Osobiste
Przestrzenie nazw

Warianty
Widok
Działania