BREZA EDWARD, profesor Uniwersytetu Gdańskiego
| < Poprzednie | Następne > |
EDWARD BREZA (24 IX 1932 Kalisz koło Kościerzyny – 12 X 2017), naukowiec, językoznawca. Syn Józefa i Marii z domu Gruchała. Naukę w szkole podstawowej rozpoczął w Kaliszu, ukończył w Lipuszu. W latach 1948-1951 uczeń Liceum Ogólnokształcącego w Kościerzynie, w 1951 wstąpił do Zgromadzenia Zmartwychwstańców, maturę zdał eksternistycznie w Poznaniu w 1953 roku. W 1958 ukończył studia filozoficzno-teologiczne w Metropolitalnym Seminarium Duchownym w Krakowie, w 1961 eksternistycznie Liceum Pedagogiczne w Gdyni i kurs bibliotekarski. Od roku szkolnego 1958/1959 pracował w Szkole Podstawowej nr 1 w Kościerzynie, następnie w szkołach w Dziemianach i Kaliskach.
Po zaocznych studiach polonistycznych w Wyższej Szkole Pedagogicznej (WSP) w 1964 roku kierownik Powiatowego Ośrodka Metodycznego w Kościerzynie, od roku 1966 pracownik WSP, od 1970 Uniwersytetu Gdańskiego (UG): w 1972 doktor, w 1978 doktor habilitowany, w 1988 profesor (tytularny), od 1993 profesor zwyczajny. Na UG m.in. prodziekan Wydziału Humanistycznego (1978–1981), dyrektor Instytutu Filologii Polskiej (1981–1991) i kierownik Zakładu Historii Języka Polskiego, Dialektologii i Onomastyki (1988–2002). Redagował „Prace Językoznawcze UG”. Od 2002 roku na emeryturze. Pracował również w WSP w Bydgoszczy (1978–1994), Bałtyckiej Wyższej Szkole Humanistycznej w Koszalinie (2003–2004), Gdańskiej Wyższej Szkole Humanistycznej (2003–2007) oraz w Wyższej Szkole Zawodowej w Mławie (2004–2010), na pół etatu w Zespole Kolegiów Nauczycielskich w Koszalinie (2003–2006). Członek m.in. Gdańskiego Towarzystwa Naukowego (w latach 1980–1984 przewodniczący I Wydziału), Komisji Onomastycznej Komitetu Językoznawstwa Polskiej Akademii Nauk, Międzynarodowego Komitetu Onomastycznego w Lowanium, Rady Naukowej Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie (1989–1998). W latach 1991–2007 redaktor „Rocznika Gdańskiego”. Badania naukowe głównie w dziedzinie onomastyki; autor m.in. prac Toponimia powiatu kościerskiego (1974), Pochodzenie przydomków szlachty pomorskiej (1978, 1986), Nazwiska Pomorzan. Pochodzenie i zmiany (2000–2004); zajmował się także historią języka i dialektologią. W badaniu kaszubszczyzny m.in. współautor Gramatyki kaszubskiej (1981), Zasad pisowni kaszubskiej (1976, 1984).
Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Oficerskim OOP, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Zasłużony Działacz Kultury, odznaką Zasłużony ziemi gdańskiej, Medalem Uniwersytetu Gdańskiego, Medalem Stolema, w roku 2003 Medalem Księcia Mściwoja II. 25 IV 2006 doktor honoris causa Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy (pierwszy dr hc tej uczelni). 6 VI 2006 otrzymał tytuł honorowego obywatela Gminy Dziemiany, 12 X 2013 roku tytuł honorowego obywatela Kościerzyny.
Pochowany na cmentarzu komunalnym w Sopocie.
