PERLBACH, rodzina żydowska,osiadła w Gd. w 1814; 1817 otrzymała nadane przez władzeprus. nazwisko Perlbach. Zob. też q bursztynnictwo, burszyniarstwo; q bursztynnicy, cechy bursztynnicze. Lewin Joseph (1746 – 26 VII 1817 Gd.), kupiec, założył w Gd. w 1814 w nabytej kamienicy przy Jopengasse 733 (ul. Piwna 54) firmę Levin Joseph und Söhne, zajmującą się produkcją i sprzedażą wyrobów z bursztynu. Wcześniej działała ona w jednym z podgdańskich osiedli. Hirsch Levin(1 X 1779 Gd. – 16 i 1863 Gd.), kupiec, syn poprzedniego. W 1817–54 prowadził dużą firmę hurtowego handlu zbożem oraz wytwórnię i sklep z wyrobami z bursztynu Levin Joseph und Söhne. Od 1849 pod nową nazwą H.L. Perlbach, z kantorem w rodzinnym domu przy Jopengasse 733 (Piwna 54). W 1826–49 czł. gd. q Korporacji Kupców. W styczniu 1863 na łamach q „Danziger Dampfboot” ukazał się wiersz poświęcony jego pamięci. Joseph (18 V 1815 Gd. – 20 VII 1857 Berlin), syn poprzedniego, kupiec. Wspólnik w firmie handl. ojca. Żonaty z Caroliną Baum (10 VIII 1818 Wr. – 22 XI 1903 Merano), która po nieporozumieniach rodzinnych w sprawach spadkowo- -finansowych od 13 i 1861 zamieszkała z dziećmi w rodzinnym Wr. Bruno (2 XI 1817 Gd. – 2 VIII 1858 Marienbad, Mariańskie Łaźnie, Czechy), syn Hirscha Levina, brat poprzedniego, kupiec. Wspólnik w firmie ojca. Od 1 VI 1851 żonaty z Clarą Joel (ur. 4 VI 1828), która z tych samych powodów co Carolina Baum 10 III 1861 opuściła Gd., powracając do Królewca. Julius (13 X 1825 Gd. – 28 III 1889 Gd.), syn Hirscha Levina i jego jedyny spadkobierca, kupiec. W 1867–74 właściciel rodzinnej firmy H.L. Perlbach, produkującej i sprzedającej wyroby z bursztynu, dodatkowo zajmował się handlem surowym bursztynem i zbożem. Od 1870 czł. Korporacji Kupców. Max (4 XI 1848 Gd. – 18 II 1921 Berlin), syn Josepha, naukowiec, historyk. Dzieciństwo spędził w domu dziadka Hirscha Levina przy Jopen- gasse (ul. Piwna 54), uczęszczał zapewne do szkoły elementarnej dla chłopców przy Jopengasse (ul. Piwna 37). Po śmierci ojca, na skutek rodzin- nych nieporozumień w sprawach spadkowo- -finansowych, z matką i siostrą Hedwig (ur. 6 VI 1852 Gd.) przeniósł się 13 i 1861 do Wr., rodzinnego miasta matki. Z tego zapewne powodu do końca życia nie odwiedził już Gd. W 1861–68 uczeń gimnazjum we Wr., nast. studiował his- torię we Wr., w Heidelbergu i Getyndze, gdzie od 1871 dr. Pracował w bibliotekach nauk. w Królewcu, Halle, Greifswaldzie i od 1899 w Berlinie; zajmował się wyłącznie pracą naukową. Opublikował monografię o stosunkach pol.-prus. w średniowieczu. Opierając się na pionierskich badaniach nauk. i kwerendach w różnych archiwach i bibliotekach, wydał wiele zbiorów podstawowych, dziś często już zaginionych dokumentów dotyczących śrdw. dziejów Prus, Pomorza i historii zak. krzyż., w tym Statuten des Deutschen Ordens (1890) i zwł. Pommerellisches Urkundebuch (Kodeks dyplomatyczny Pomorza Wschodniego, 1881/1882), zbiór najdawniejszych dokumentów (w sumie 704) od 1140 do 1315 (bez wzmianek z kronik i żywotów) dotyczących Pomorza Wsch. i Gd. Był wieloletnim współpracownikiem lwowskiego „Kwartalnika Historycznego”. Ernst (14 IV 1861 Gd. – zm.?), syn Juliusa, bursztyniarz. Po śmierci ojca prowadził firmę produkcji i sprzedaży wyrobów z bursztynu Bernsteinwaarenfabrik und Rohbernsteinhandlung H.L. Perlbach. Ok. 1900 opuścił Gd., udając się przypuszczalnie do Berlina; dalsze losy nieznane. Kierownictwo firmy przejęła matka, Fany Elisa, prowadząc ją do 1905 jako firmę pryw., nast. jako sp. akc. (GmbH), posiadając w niej większościowy udział. Była też z tego tytułu do 1916 czł. Korporacji Kupców. W 1908 firma zatrudniała 16 osób przy produkcji i sprzedaży wyrobów bursztynowych. Prokurentem firmy od 1901 był q Franz A. Gompelsohn (1856– 1922), od ok. 1916 jej właściciel.
MrGl
