TARG WĘGLOWY
| < Poprzednie | Następne > |
TARG WĘGLOWY (Kohlenmarkt), po roku 1342 miejsce nadane przez Krzyżaków q Głównemu Miastu, nazywane wówczas ugorem przy cmentarzu św. Gertrudy (anger umme sente Gertruden kirchhof), od miejsca lokalizacji ówczesnego szpitala św. Gertrudy. Początkowo plac między zachodnimi murami Głównego Miasta i fosą a Kanałem Raduni; miejsce krzyżowania się szlaków wiodących do głównego wjazdu do miasta. Od XV wieku miejsce handlu węglem i główne miejsce dorocznego sierpniowego q Jarmarku św. Dominika, dlatego nazywany także Dominiksplan (pl. Dominikańskim). Formę placu w pojęciu urbanistycznym otrzymał w XVII wieku, po wyburzeniu części dawnych murów, zasypaniu fos i po ujęciu od strony zachodniej i północnej nowożytnymi fortyfikacjami miejskimi. Obszarowo wówczas zmniejszony. Od strony południowej zamknięty zespołem Przedbramia ul. Długiej, w części północno-wschodniej q Wielką Zbrojownią. Po stronie zachodniej, wzdłuż wałów, zwłaszcza w 2. połowie XVII wieku, powstały liczne wolno stojące stragany, niekiedy w formie jednopiętrowych budynków (o niskim standardzie) ze sklepami i warsztatami. Funkcjonował też targ z tandetą, tzw. Große Vendet lub wprost Tagnete, a na wprost Zbrojowni – Erbsenmarkt (Targ Grochowy). Po stronie wschodniej (ku Bramie Złotej) powstały późnobarokowy kamieniczki mieszkalne. Istniała wówczas na nim jedna z 2 gdańskich q szubienic. Do XVIII wieku od Targu Drzewnego oddzielały go drewniane umocnienia, połączenie umożliwiała Brama św. Ducha (lub Brandenburska). W latach 1799–1801 pierzeję północną zamknął wybudowany w stylu klasycystycznym, według projektu q Carla Samuela Helda q Teatr Miejski. Według planów tegoż w roku 1808 w części zachodniej 25 istniejących tu kramów przysłonięto charakterystyczną frontową kolumnadą. Powstał wówczas reprezentacyjny plac przy głównym wjeździe do miasta. Kolumnada i ukryte za nią stragany zostały rozebrane w listopadzie 1855, a place przeznaczone pod budowę kamienic czynszowych ze sklepami na parterze. Całość uzyskała wygląd reprezentacyjny. W latach 50. XIX wieku przebito przejście z Targu Grochowego na ul. św. Ducha, Theatergasse (ul. Teatralna); po zachodniej stronie zasadzono także tworzącą aleję 2 szpalery drzew. Od około roku 1880 w kamienicy we wschodniej pierzei istniała firma braci Maxa i Kaspra q Freymannów, od 1 IV 1905 na kilku sąsiednich parcelach – dom towarowy. Po zniesieniu wałów obronnych i powstaniu nowej ul. Dominikswall (ul. Wały Jagiellońskie) zachodnią pierzeję wypełnił m.in. q hotel Danziger Hof. Od 1940 Targ Węglowy nosił nazwę pl. Teatralnego. W 1993 roku otwarty został po zachodniej stronie tzw. Pasaż Królewski (powierzchnia 750 m², 29 boksów). Obecnie plac pełni funkcję parkingu samochodowego, zamykanego z okazji licznych imprez.
