STAPEL ARNOLD, proboszcz kościoła św. Katarzyny
| < Poprzednie | Następne > |
ARNOLD STAPEL (po 1360 Prusy – 31 V 1416 Lubawa), duchowny zakonu krzyżackiego, proboszcz q kościoła św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Gdańsku, biskup chełmiński. Być może pochodził z Koszwał koło Gdańska, skąd pisali się jego krewni: Johannes Ewern (Elborn), pisarz generalnego prokuratora zakonu krzyżackiego w Rzymie Petera von Wormditt, pleban w Lubawie (1411–1417) i Pruszczu Gdańskim (1433) oraz bratanek Arnold Stapel, student uniwersytetu w Pradze i notariusz publiczny. Najpewniej już jako członek zakonu krzyżackiego 18 III 1383 roku był notariuszem publicznym w służbie komtura z Nieszawy. Źródła odnotowywały go także jako kleryka w diecezji pomezańskiej. W latach 80. XIV wieku rozpoczął studia uniwersyteckie, studiował sztuki wyzwolone na uniwersytecie w Pradze, od 1386 bakałarz, od 1388 magister. Następnie studiował prawo kanoniczne na uniwersytecie w Bolonii, w 1392 i 1395 był tu prokuratorem nacji niemieckiej. W 1395 roku został proboszczem kościoła św. Katarzyny w Gdańsku. W tym samym czasie mianowany najpewniej również kanonikiem kapituły katedralnej w Chełmży. Od 20 IX 1397 do 30 VIII 1402 był kapelanem (kierownikiem kancelarii) wielkiego mistrza Konrada von Jungingen. 17 III 1402 członkowie kapituły chełmińskiej wybrali go swoim biskupem, prowizję papieską uzyskał 26 lipca, konsekrowany został 22 października. Współpracował z wielkim mistrzem, zakon udzielił mu pożyczek na zapłacenie serwicjów na rzecz papiestwa. Kilkakrotnie zwoływał w swojej diecezji synody, ogłaszał statuty. W dniach 18–23 V 1404 był jednym z negocjatorów ze strony zakonnej podczas rokowań polsko-krzyżackich na wyspie na Wiśle koło Raciążka. W latach 1404–1406 brał udział w procesie kanonizacyjnym q Doroty z Mątów. Przypisuje mu się zamiar utworzenia w 1405 roku w Chełmnie filii uniwersytetu krakowskiego. W 1407 papież Grzegorz XII powierzył mu zbadanie oraz ponowne spisanie praw kolegiaty w Dobrym Mieście. W latach 1408–1409 miał miejsce jego konflikt z wielkim mistrzem Ulrichem von Jungingen, co nie przeszkodziło mu zostać przedstawicielem delegacji krzyżackiej na sobór w Pizie. W bitwie pod Grunwaldem walczyła wystawiona przez niego chorągiew. Po nadejściu informacji o porażce wojsk krzyżackich wraz z pozostałymi zwierzchnikami pruskich diecezji 20 VII 1410 w obozie pod Malborkiem złożył hołd lenny królowi polskiemu Władysławowi Jagielle. W momencie podpisania 1 II 1411 roku pierwszego pokoju toruńskiego Stapel był jednym z krzyżackich gwarantów tego porozumienia. W kwietniu 1414 brał udział w pertraktacjach polsko-krzyżackich w Grabiu, w czerwcu był członkiem poselstwa krzyżackiego do Władysława Jagiełły. Po wybuchu jeszcze w tym samym roku kolejnej wojny, mimo jego próśb o oszczędzenie terenów jego biskupstwa, wojska polskie, przed nadejściem odpowiednich poleceń, złupiły Kurzętnik wraz z okolicami. W dniach 6–7 X 1414 roku był jednym z przedstawicieli zakonu na zjeździe w obozie polskim pod Brodnicą, którego efektem było zawarcie dwuletniego układu rozejmowego. Zmarł na zarazę.
