WIŚLNA, ulica
| < Poprzednie | Następne > |
WIŚLNA, ulica w obrębie jednostki pomocniczej Gd. q Młyniska, fragment arterii łączącej niegdyś Gd. z q Nowym Portem. Powstała z inicjatywy gd. kupca Mathiasa Broschke, który dla ożywienia kontaktów między portami zaproponował miastu wybudowanie możliwie najkrótszej drogi lądowej, wzdłuż q Wisły (dotąd posługiwano się nurtem rzeki lub podróżowano przez q Nowe Szkoty i q Zaspę); Broschke w większości sfinansował jej budowę 1803–05, wykładając 12 tys. talarów. Wykorzystał m.in. piach z pogłębianego toru Wisły oraz balast ze statków opróżnianych w sąsiedztwie Małej Karczmy Balastowej (w Nowym Porcie, ob. ul. Starowiślna). W zamian mógł pobierać opłaty za przejazd przez 10 lat (3 grosze prus. za przejazd wozu). Droga zaczynała się w rejonie Szańca Wapiennego (ob. tereny stoczniowe), traktem z Gd. do q Wrzeszcza i Nowych Szkotów, od q Bramy Oliwskiej. Następnie biegła brzegiem Wisły do Młynisk, przekraczała q Gardziel łączącą q jezioro Zaspa z Wisłą i osiągała zabudowania Nowego Portu w rejonie Małej Karczmy Balastowej. Po przejęciu drogi przez miasto i włączeniu Nowego Portu do Gd., określana jako szosa, otrzymała nazwę Broschkischerweg (zamiennie – Broschkischerstraße). Na znacznej długości rozciągały się wzdłuż niej składy kupieckie od strony lądu oraz rezerwowe nabrzeże portowe wzdłuż Wisły. Droga służyła także do holowania w górę rzeki (za pomocą lin i koni) barek z towarem. Po 1840, wraz z powstaniem Martwej Wisły, tereny składowe zaczęto przekształcać w obszary przem. (q przedsiębiorstwa). Po wybudowaniu q Stoczni Schichaua oraz q Gdańskiej Fabryki Wagonów 1899–1902 biegła nią linia tramwajowa z Gd. do Nowego Portu (q tramwaje), jednak jej początkowy odcinek przejęła nowa ulica, Schichaugasse (ul. Jana z Kolna). Kolejne utrudnienie komunikacyjne było spowodowane wybudowaniem Portu Wiślanego (q Dworzec Wiślany), chociaż w tym samym czasie oprócz wielu zakładów branży chem. powstało tam osiedle kilku robotniczych domków (ocalał jeden, ul. Wiślna 20), 1925–26 wybudowano przy niej, na terenie wydzierżawionym od q Rady Portu i Dróg Wodnych, budynek Polskiego Urzędu Pocztowego (q poczta). Po 1920 powstały obok zakłady przem., gł. przemysłu tłuszczowego (q przedsiębiorstwa), działające także 1945–90. Ostatecznie, po wytyczeniu w 1929 nowej arterii: Paul-Beneke-Straße (ul. Marynarki Polskiej), linię tramwajową przeniesiono na nową trasę, a właściwa Broschkischerweg została ograniczona do odcinka od Młynisk (ujścia potoku q Strzyży) do ujścia q Gardzieli. Za Gardzielą, w obrębie Nowego Portu, nazwano ją wówczas Weichselstraße, a ob. – dla odróżnienia od ulicy nazwanej w 1945 Wiślną – Starowiślną. Po 1960 przy ul. W. 1–6 ulokowano Zespół Elektrociepłowni Wybrzeże. W 1995 odcinek w Porcie Wiślanym zmienił nazwę na ul. Chodackiego. Obecnie W. sprowadza się do krótkiego odcinka nad brzegiem rzeki, między ul. Swojską a ul. Wielopole, wzdłuż którego biegnie od lat 60. XX w. Nabrzeże Szczecińskie, przewidziane dla przeładunku owoców i płynnych produktów rolno-spożywczych, a ostatecznie służące jako miejsce postojowe okrętowych wraków.
