Wnętrze Biblioteki Rady Miejskiej,
Der Stadt Dantzigk..., 1687
(Bibliotheca Senatus Gedanensis). Otwarta w roku 1596, fundatorem był Giovanni Bernardino q Bonifacio d’Oria, który przekazał miastu księgozbiór liczący ponad tysiąc tomów z teologii, astrologii, historii, biblistyki, matematyki, medycyny, patrystyki, prawa, filozofii, literatury greckiej i rzymskiej oraz włoskiego renesansu, dzieła m.in. Platona, Arystotelesa, Cycerona, Horacego, Owidiusza, Seneki, św. Augustyna, św. Ambrożego, Erazma z Rotterdamu. Zbiory umieszczono w dawnym klasztorze q franciszkanów, dołączając do nich klasztorną bibliotekę. Od 1558 służyły nauczycielom i uczniom funkcjonującego tu gimnazjum (q Gimnazjum Akademickie). Pieczę nad biblioteką sprawowało q Kolegium Szkolne, szczególne obowiązki spoczywały na jednym z jej członków – protobibliotekarzu, a zadania bibliotekarskie wypełniał z reguły profesor filozofii w gimnazjum. Pierwszym protobibliotekarzem był q Gabriel Schumann (1595–1654), ławnik i rajca gdański, pierwszym bibliotekarzem – Daniel Asaricus (około 1560–1606), prof. greki i języków orientalnych, który zaprowadził księgę inwentarzową (
Index librorum) wykorzystywaną niemal do końca XVIII wieku. Z roku 1686 pochodzi pierwszy opublikowany drukiem regulamin
Leges Bibliothecae Senatus Gedanensis. Od 1597 biblioteka dysponowała własnym ekslibrisem, w XVII wieku otrzymała kolejne 2, wszystkie wykonane techniką miedziorytniczą; jej zasoby w XVII i XVIII wieku powiększano dzięki legatom i darom oraz zakupom księgozbiorów po zmarłych patrycjuszach, profesorach i duchownych. Wśród ofiarodawców byli m.in. q Bartholomäus Keckermann, q Georg Seger, q Laurentius Eichstadt, q Johann Peter Titius, q Gotffried Lengnich, q Valentinus Schlieff, q Michael Christoph Hanow. Do zbiorów trafiały nie tylko druki (których liczba w XVIII wieku wzrosła do 26 tysięcy tomów), lecz także obrazy, portrety gdańskich osobistości, globusy, mapy, numizmaty, instrumenty astronomiczne, rzeźby w kamieniu i drewnie. Gromadzeniu towarzyszyło katalogowanie zbiorów. Adrian Engelke (1605–1661), ławnik i rajca gdański, protobibliotekarz, opracował ceniony katalog działowy
Catalogus universalis Bibliothecae Senatus Gedanensis in suas classes distributus, Michael Christoph Hanow, prof. gimnazjum i bibliotekarz, przygotował katalog alfabetyczny (nieukończony)
Catalogus alphabeticus universalis Bibliothecae Senatus Gedanensis. Wraz z likwidacją w roku 1817 Gimnazjum Akademickiego biblioteka została przemianowana na q Bibliotekę Miejską.
EK
