GREKOKATOLICY . Wierni Kościoła greckokatolickiego (unickiego) pojawili się w Gd. w okresie II WMG. Większość stanowili ukr. emigranci i studenci q THD. Wspólnota podlegała ks. Piotrowi Werhunowi z Berlina, który sprawował opiekę nad unitami w Niemczech. Ponownie pojawili się 1947, wraz z napływem na Pomorze Wsch. ponad 5 tys. Ukraińców przesiedlonych z terenów płd.-wsch. w ramach akcji Wisła. Wedle szacunków 2/3 z nich było katolikami obrządku wsch. Pierwsze nabożeństwa greckokatolickie odprawiane były od 1948 w Nowym Dworze Gd., nast. w pobliskim Cyganku przez ks. Bazy- lego Hrynyki, który jako birytualista (osoba duchowna mająca zgodę na celebrowanie nabożeństw w 2 obrządkach), pełnił funkcję rektora rzymskokatolickiej parafii w Wiercinach, pow. Malbork. Początkowo Kościół greckokatolicki nie został prawnie uznany przez władze PRL, w 1957 nieoficjalnie zgodzono się na utworzenie kilkunastu nieformalnych placówek duszpasterskich. Pierwszą mszę w Gd. ks. Hrynyka odprawił 19 V 1957 w q kośc. św. Bartłomieja. Od końca lat 50. XX w. regularne, cotygodniowe nabożeństwa odprawiane były w q kośc. św. Jakuba w Oliwie. W 1989 Kościół greckokatolicki w Polsce odzyskał osobowość prawną, 1996 utworzona została metropolia przemysko-warszawska, składająca się z archidiecezji przemysko-warszawskiej i diecezji wrocławsko-gdańskiej (dla obszarów na zach. od Wisły). Ordynariuszem wrocławsko-gdańskim został 1 VI 1996 bp Teodor Majkowicz (1932 – 9 V 1998), konsekrowany 12 lipca w Przemyślu przez abp. Mirosława Marusyna, sekr. watykańskiej Kongregacji ds. Kościołów Wschodnich, kanonicznie rządy objął 3 sierpnia. Za siedzibę obrał Gd., gdzie 3 VII 1997 g. przekazano kośc. św. Bartłomieja. Po śmierci bp. T. Majkowicza do 19 VI 1999 zarząd sprawował wikariusz generalny ks. mitrat Piotr Kryk, po czym ordynariuszem został bp Włodzimierz Juszczak, który przeniósł siedzibę diecezji do Wr., do katedry (od 1997) św. Wincentego i Jakuba. 1 IV 2001 kośc. św. Bartłomieja wyniesiony został do godności konkatedry wrocławsko-gdańskiej. Obecnie wspólnota g. w Trójmieście liczy kilkaset osób.
IH
