GRYNDER KRZYSZTOF, działacz opozycji demokratycznej, wydawca, kolekcjoner
KRZYSZTOF GRYNDER (ur. 28 IV 1966 Gdańsk), działacz opozycji demokratycznej, wydawca, kolekcjoner. Z rodziny wywodzącej się z Pączewa na Kociewiu. Wnuk Teodora (1902–1942), ochotnika w armii gen. Józefa Hallera, zamordowanego w obozie Stutthof. Syn Eugeniusza (28 XI 1929 – 31 III 2013 Gdańsk), kierownika magazynu oftalmicznego w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Handlu Wewnętrznego (WPHW) w Gdyni i Ireny (1 VII 1934 – 20 IX 2008 Gdańsk), ekonomistki, pracowniczki księgarń. Brat Andrzeja (ur. 1956), inżyniera budowlanego, także księgarza.
W latach 1972–1981 uczęszczał do Szkoły Podstawowej nr 74. Od 1981 do 1985 uczeń IX Liceum Ogólnokształcącego. Od pierwszej klasy liceum zaangażowany był w opozycyjną działalność młodzieżową: utworzył grupę, która zajmowała się przedrukiem oświadczeń podziemnej „Solidarności“, od 1982 działał w podziemnej drukarni (w której pracowali m.in. Andrzej Zarzycki, Joanna Knapik, Wojciech Jankowski, Dariusz Krawczyk). W latach 1982–1985 zajmował się również drukowaniem pism i plakatów dla gdańskich liceów: I, II, V, IX, wydawał pismo „Kres“, pełnił rolę kuriera przewożącego bibułę między Gdańskiem a Krakowem oraz Gdańskiem i Warszawą. W 1984 zaangażował się w działalność powstałego wówczas w Gdańsku (z inicjatywy Ruchu Społeczeństwa Alternatywnego) Porozumienia Grup Niezależnych Wolność, mającego koordynować młodzieżowe działania opozycyjne (Ruch Oporu Młodzieży „Pokolenie”, Polską Młodzież Walczącą, Oficyna Wydawnicza „Kres“). Był współorganizatorem manifestacji ulicznej (1 V 1985), akcji ulotkowych, akcji nawołującej do bojkotu uroczystości z okazji 40-lecia rocznicy uchwalenia Manifestu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (PKWN), akcji bojkotującej wybory do sejmu w październiku 1985. Aresztowany w 1985, na dwa tygodnie przed maturą, przez siedem miesięcy przebywał w gdańskim Areszcie Śledczym. Po zwolnieniu otrzymał wezwanie do wojska, uniknął poboru dzięki pomocy „Solidarności Lekarskiej“, przebywał w szpitalu, w czasie przepustek zdał w 1986 maturę i egzaminy na studia.
W 1988 zrezygnował ze studiów w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Gdańskiego, pracując do 1990 w dziale zaopatrzenia w prywatnej polskiej firmie księgarskiej „Conrad”. Podczas studiów oraz okresie pierwszej pracy zawodowej, w latach 1986–1990, związany był z działalnością ruchu „Wolność i Pokój” oraz Niezależnego Zrzeszenia Studentów. Wielokrotnie zatrzymywany na 48 godzin i skazywany przez kolegia ds. wykroczeń za działalność opozycyjną.
W latach 1990–1994 był dyrektorem ds. handlowych w brytyjsko-polskim Wydawnictwie „Phantom Press International”. Od 1994 do 2001 zatrudniony był w gdańskim oddziale hurtowni książek „Współczesny Światowid”, początkowo jako zastępca dyrektora oddziału, następnie jako dyrektor. Jednocześnie w 1991 był współzałożycielem Firmy Dystrybucyjno-Wydawniczej „L&L”, w latach 2001–2018 jej dyrektorem ds. wydawniczych, oraz od 1999 właścicielem własnej firmy „Gdański Kantor Wydawniczy” s.c. (przez pewien czas funkcjonującej pod nazwą „Maszoperia Literacka“ sp.z o.o., następnie Gdański Kantor Wydawniczy sp.z o.o.). Od 2006 pełni także funkcję prezesa Wydawnictwa „Oskar”, w latach 2011–2019 jego właściciel. Od 2000 mieszka w Sulminie, od 1 VII 2024 sprawuje funkcję sołtysa.
W 2019 był współzałożycielem portalu muzeumpomorza.pl, w ramach ogólnego programu „Kultura cyfrowa”: „Cyfrowe Muzeum Dziedzictwa Kulturowego Województwa Pomorskiego”. Kolekcjoner starych pocztówek (zgromadził kilkanaście tysięcy kartek), w dominujących trzech tematach: Starogard Gdański, dawny Gdańsk i Żuławy, z najstarszymi o tematyce gdańskiej z lat 80. XIX wieku. Z jego kolekcji pochodzą zdjęcia ilustrujące wiele książek, albumów i monografii, m.in. serię albumów Był sobie Gdańsk, serię, której jest inicjatorem i wydawcą: Jelitkowo na dawnej pocztówce (2014), Żuławy Gdańskie na dawnej pocztówce (2018), Wrzeszcz na dawnej pocztówce (2014 i 2019), Nowy Port i Westerplatte na dawnej pocztówce (2020). Kolekcjoner także m.in., grafik i ex-librisów.
Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2015), Krzyżem Wolności i Solidarności (2016). Żonaty z Małgorzatą (ur. 18 V 1966 Gdańsk), właścicielką „Gdańskiej Księgarni Naukowej“ (dawniej „Ossolineum“) przy ul. Łagiewniki 56. Ojciec Karoliny (ur. 1990 Gdańsk), florystki, właścicielki firmy „ Gąszcz” i Kacpra (ur. 1993 Gdańsk), absolwenta Pomorskich Szkół Rzemiosła w Gdańsku..
Bibliografia:
Litwińska Monika, WiP kontra PRL. Ruch Wolność i Pokój 1985–1989, Kraków 2015.
Podsiadło Jarosław, Krótki kurs historii Ruchu Wolność i Pokój, Gdańsk 2010.
Ruch Społeczeństwa Alternatywnego, red. Dominika Bienia, Wojciecha Mazura, Grzegorza Piotrowskiego i Przemysława Ruchlewskiego, Gdańsk 2020.
Wąsowicz Jarosław SDB, Niezależny ruch młodzieżowy w Gdańsku w latach 1981–1989, Gdańsk 2012.
Od 25 lat kolekcjonuje pocztówki. Krzysztof Gryndera opowiada o swoim zbiorze, plus.dziennikbaltycki.pl.
Gdańsk Strefa Prestiżu. Niezależny serwis Gdańska, Pomorza i okolic. Kto stoi za portalem Gdańsk Strefa Prestiżu?, gdanskstrefa.com.
