STRAUSS MICHAEL, archidiakon kościoła NMP
| < Poprzednie | Następne > |
MICHAEL STRAUSS (ochrzczony 6 X 1641 w kościele Bożego Ciała w Gdańsku – 7 I 1699 Gdańsk), archidiakon kościoła Najświętszej Marii Panny (NMP). Syn Hermanna (ur. 1610) i jego drugiej, poślubionej w 1640, żony Barbary. Starszy brat przyrodni pastora Johanna Straussa, miał ponadto trzy siostry i pięciu przyrodnich braci, z których żadne nie przeżyło wczesnego dzieciństwa.
Od maja 1650 uczeń gdańskiego Gimnazjum Akademickiego. 10 I 1660 zapisał się na uniwersytet w Królewcu. Zweryfikowaniu przez gdańskie Ministerium Duchowne i wyświęcony 31 V 1662, od 1667 katecheta w Grabinach-Zameczku (Herren-Grebin). 20 V 1672 wyznaczony został na kaznodzieję–administratora parafii w Koźlinach (Güttland), wprowadzony na ten urząd 7 czerwca tego roku. Od 2 VII 1673 diakon w gdańskim kościele św. Jana, po wygłoszeniu pożegnalnego kazania 22 XI 1682 tydzień później przeszedł do kościoła NMP, gdzie do śmierci pełnił obowiązki diakona i archidiakona. Jednocześnie był kaznodzieją w Domu Poprawy na Zamczysku. Autor m.in. wiersza żałobnego, opublikowanego w zbiorze przygotowanym przez Abrahama Heysego po zgonie pastora kościoła NMP Nathanaela Dilgera, wydanym w 1683, oraz podobnego, dodanego w 1687 do drukowanego kazania pogrzebowego, żegnającego pastora Salomona Möllera.
Brał udział w zapoczątkowanym w 1692 sporze Samuela Schelwiga z wyznawcą pietyzmu, pastorem kościoła NMP Constantinem Schützem. Po odbytych z oboma adwersarzami osobnych rozmowach, 6 V 1693 gdańska Rada Miejska opublikowała deklarację, mającą załagodzić spór. Mimo to poparł w swoich kazaniach stanowisko Samuela Schelwiga, podobnie jak senior Ministerium Duchownego Andreas Kühn. Na te wystąpienia jeszcze w 1693 Constantin Schütz zareagował opublikowaniem polemiki Christliche Erinnerung An die Evangelische Lutherische Gemeine in Dantzig. Ponieważ temperatura sporu rosła i dołączali do niego kolejni duchowni (14 VI 1695 uczestniczył w konwencie, po którym wraz z 15 innymi duchownymi protestanckimi (m.in. pastorem kościoła św. Katarzyny Andreasem Barthem, diakonem kościoła św. Bartłomieja Michaelem Kempinem i pastorem kościoła św. Ducha Johannem Jacobem Hoynoviusem) podpisał deklarację poparcia dla ortodoksyjnego luteranizmu w głośnym sporze ze zwolennikami pietyzmu, w którym mediatorem był ówczesny sekretarz Rady Miejskiej Friedrich Fabricius), drukowanym 9 IX 1695 rozporządzeniem Rada Miejska zakazała mu dalszego toczenia polemiki pod groźbą m.in. zakazu głoszenia kazań, zapowiedziała też konfiskatę drukowanej we Frankfurcie i Lipsku jego broszury przeciwko Schützowi, a w Gdańsku zakazała jej czytania.
Był dwukrotnie żonaty. Po raz pierwszy z bliżej nieznaną Ursulą, po raz drugi 11 VI 1683 w kościele NMP ożenił się z Adelgundą (pochowana 19 XII 1698, w wieku 43 lat), córką Nicolausa Fincka. Ojciec dzieci chrzczonych w kościele NMP: Abrahama (chrzest 11 XII 1672?), Ludwiga Arnolda (chrzest 23 III 1684), Daniela Gottlieba (chrzest 28 XII 1685), Johanny Philipiny (chrzest 1 VIII 1687), Concordii Renathy, od ślubu tamże 14 II 1708 żony Hartmanna Freunda, Eduarda Conrada (chrzest 31 V 1691). Pochowany 15 I 1699 przy drugiej żonie w kościele NMP, w grobie nr 265.
Bibliografia:
Die Matrikel … der Albertus-Universität zu Königsberg, ed. Georg Ehler, Bd. 2, Leipzig 1911/1912, s. 19.
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 166.
Kotarski Edmund, Gdańska poezja okolicznościowa XVII wieku, Gdańsk 1993, s. 23.
Lewandowska Liliana, Zwischen der lutherischen Orthodoxie und dem Pietismus in Danzig im Ausgang des 17. Jahrhunderts, “Documenta Pragensia”, t. 33, Praga 2016, s. 488–499.
Praetorius Ephraim, Dantziger-Lehrer Gedächtniβ..., Danzig und Leipzig, 1760, s. 3, 6, 29, 38, 50.
Rhesa Ludwig, Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit der Reformation an den evangelischen Kirchen in Westpreuszen angestellten Predigern, Königsberg 1834, s. 36, 44, 75, 100.
Schnaase Eduard, Geschichte der evangelischen Kirche Danzigs actenmässig Dargestellt, Danzig 1863, s. 66, 99, 336.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 1, 217; 2, 539.
