JANKOWSKA-CIEŚLAK JADWIGA, aktorka
| < Poprzednie | Następne > |
JADWIGA JANKOWSKA-CIEŚLAK (ur. 15 II 1951 Gdańsk), aktorka. Córka Kazimierza (1921–1975), generała brygady ludowego Wojska Polskiego, prezesa Izby Wojskowej Sądu Najwyższego, i poślubionej w 1942 Zofii z domu Olszewskiej (1920–1992). Siostra Jakuba, Jana i Jerzego. W Gdańsku ukończyła cztery klasy Szkoły Podstawowej nr 45 w Gdańsku- Wrzeszczu przy ul. Matki Polki. W 1962, w związku z awansem ojca, wyjechała z rodziną do Warszawy. W 1968 absolwentka warszawskiego Liceum im. Klementa Gottwalda (XIV Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica), w 1972 absolwentka Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej (PWST) w Warszawie. Od tegoż roku związana z warszawskimi teatrami: Dramatycznym (1972–1984, 1987–1989, 1994–2008), Polskim (1984–1987) i Powszechnym (1990–1994), od 2008 pracuje w zespole Teatru Ateneum. W 1974 otrzymała Nagrodę Rektora PWST w Warszawie, przyznawaną absolwentom za twórcze osiągnięcia w ciągu dwóch pierwszych lat pracy w teatrze. Rozgłos dała jej debiutancka rola w filmie fabularnym Trzeba zabić tę miłość (reż. Janusz Morgenstern, 1972). Przyniosła jej ona również liczne wyróżnienia, m.in. Nagrodę im. Zbyszka Cybulskiego, nagrody na I Międzynarodowych Spotkaniach Filmowych „Młodzi na ekranie” w Koszalinie i podczas Lubuskiego Lata Filmowego w Łagowie (wszystkie w 1973).
Po debiucie aktorkę okrzyknięto nową gwiazdą młodego polskiego kina, eksponującą nowy typ ekspresji, idealną wyrazicielką problemów i niepokojów pokolenia wkraczającego w dorosłe życie na początku lat 70 i jako jego twarz trafiła na okładki takich czasopism jak „Magazyn filmowy” (1971), „Film” (1974 i 1978), „Ekran” (1973 i 1975), „Kino” (1977), „Zielony Sztandar” (1977). Za rolę w serialu wojennym Janusza Morgensterna Polskie drogi (1976) otrzymała nagrodę Komitetu do spraw Radia i Telewizji. Występ w filmie Sam na sam Andrzeja Kostenki (1977) został uhonorowany nagrodą za pierwszoplanową rolę kobiecą na 4. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku (od 1986 FPFF w Gdyni). Sukces ten powtórzyła rolą w filmie Wezwanie (1996) w reżyserii Mirosława Dembińskiego („Złoty Lew” na 22. FPFF). Wcześniej, w 1982, jako pierwsza Polka, zdobyła Złotą Palmę w Cannes za rolę w węgierskim filmie Inne spojrzenie w reżyserii Károly Makka. Za sezon 2004/2005 czasopismo „Teatr” przyznało jej Nagrodę im. Aleksandra Zelwerowicza za najlepszą kobiecą kreację aktorską. W 2005 zdobyła nominację do Feliksa Warszawskiego za najlepszą pierwszoplanową rolę kobiecą – za role Pauliny i Aurelii w spektaklu Niedokończony utwór na aktora według Antoniego Czechowa i Yasminy Rezy w Teatrze Dramatycznym w reżyserii Krystiana Lupy.
W 2008 otrzymała na FPFF w Gdyni nagrodę specjalną za rolę w filmie Rysa w reżyserii Michała Rosy oraz Polską Nagrodę Filmową Orła za tę samą rolę. W 2011 na Festiwalu Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej „Dwa Teatry” w Sopocie otrzymała nagrodę za rolę Matki w słuchowisku Tomasza Mana Sex machine w Teatrze Polskiego Radia. Ma na koncie wiele ról teatralnych (m.in. w sztukach Jeana Giraudoux, Witolda Gombrowicza, Juliusza Słowackiego) i filmowych, m.in. w takich obrazach jak 300 mil do nieba Macieja Dejczera (1989; nominacja do „Złotych Lwów” na 15. FPFF za najlepszą drugoplanową rolę kobiecą), Pierścionek z orłem w koronie (1992) Andrzeja Wajdy, Słodko-gorzki (1996) Władysława Pasikowskiego, Kochankowie z Marony (2005) Izabeli Cywińskiej, Tatarak Andrzeja Wajdy (2009). W 1979 została odznaczona Brązowym Krzyżem Zasługi, w 2007 Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, w 2009 Złotym Medalem Zasłużony Kulturze – Gloria Artis.
Od 1971 żona Piotra Cieślaka (1949–2015), aktora, reżysera teatralnego, pedagoga i dyrektora teatrów, matka Zofii, Jakuba i Antoniego. 19 IX 2024 odsłoniła swoją gwiazdę w Łódzkiej Alei Gwiazd na ul. Piotrkowskiej.
