RICHTER GOTTLIEB, pastor kościołów św. Katarzyny i NMP
| < Poprzednie | Następne > |
GOTTLIEB (GOTTFRIED) RICHTER (31 VIII 1684 Gdańsk – pochowany 9 III 1752 Gdańsk), pastor kościołów św. Katarzyny i Najświętszej Marii Panny. Syn Carla Gottfrieda, rajcy Tczewa, notariusza w Gdańsku, i nieznanej z imienia jego pierwszej żony. Brat pastora Johanna Salomona Richtera.
W kwietniu 1690 zapisany został do wstępnej, początkowej (piątej) klasy gdańskiego Gimnazjum Akademickiego, w sierpniu 1699 zapisany ponownie, do klasy przedostatniej (secundy). 1 XII 1707 był jednym z oponentów w dyspucie prowadzonej przez swojego przyjaciela Thomas Willer, prowadzonej pod kierunkiem Samuela Schelwiga. Studiował teologię w Wittenberdze, w 1708 specjalnym drukiem wydanym w Gdańsku dziękował swojemu mistrzowi Antonio Balemannowi. W 1712 zweryfikowany jako kaznodzieja przez gdańskie Ministerium Duchowne. Wyświęcony 2 IX 1716, od 6 IX 1716 diakon w kościele św. Trójcy, od 28 XI 1728 diakon w kościele św. Jana, od 3 X 1734 pastor w kościele św. Katarzyny.
W 1735, na zlecenie Ministerium Duchownego, wraz z kaznodzieją z kościoła św. Jakuba Johannem Danielem Kickebuschem recenzował wydane przez pastora z Lublewa Jacoba Müllera (bez zezwolenia Ministerium Duchownego) Objaśnień do świętego katechizmu błogosławionego Dr. M. Lutra jako alternatywy dla Katechizmu Gdańskiego z 1708. Seria spotkań z autorem, podczas których przedstawiono mu zawarte w ich raporcie uwagi i zalecenia nie doprowadziły do porozumienia, Ministerium uznało je za celne i odpowiedziało autorowi, że uznaje jego pracę za chybioną.
Od 23 VI 1743 do śmierci pierwszy pastor kościoła NMP, jednocześnie wicesenior Ministerium Duchownego.
Jako diakon w kościele św. Jana żegnał w 1729 pogrzebowym kazaniem swojego kolegę z kościoła św. Trójcy, Jędrzeja Waszetę, jako pastor kościoła św. Katarzyny w 1741 zmarłego w Gdańsku byłego burmistrza Torunia Jacoba Heinricha Zerneckego (ojca burmistrza gdańskiego Heinricha Zerneckego), wydanym drukiem w następnym roku wraz z kantatą żałobną Johanna Balthasara Christiana Freislicha. W 1742 żegnał kazaniem (także wydanym później drukiem) zmarłego diakona swojego kościoła Johanna Daniela Unselta i jego synka Valentego Gabriela, w 1745 drugiego pastora kościoła NMP Karla Joachima Sibetha.
Po raz pierwszy żonaty był z poślubioną 1 I 1717 w kościele św. Trójcy Concordią (pochowana tamże 3 IV 1724 w wieku 35 lat), córką Christofa Antona Bolemanna (pochowanego w wieku 56 lat 18 IV 1704 w kościele NMP pod płytą nagrobną nr 407), z którą miał córki Constantię Elisabeth (ur. 1720) i Florentinę Concordię (ur. 1724) oraz syna Antona Gottlieba (ur. 1722). Z drugiego małżeństwa z Elisabeth (pochowana 1746 w kościele św. Trójcy), córką Bernharda Möllera, miał syna Samuela Gottlieba (ur. 1728)
oraz córkę Marię Constantię (1726 – pochowana 13 II 1753 wraz z ojcem), po raz pierwszy zamężną od 4 II 1744 w kościele NMP z Christianem Hevelke (1711 Warszawa – 11 IX 1749 Gdańsk, pochowany w kościele NMP), od 1743 posiadaczem kupieckiego obywatelstwa Gdańska, z którym miała trójkę ochrzczonych w kościele NMP dzieci: z nich tylko najstarszy, Christian Jakob (31 XII 1749 – 1770 Lipsk) przeżył wiek dziecięcy, w 1769 był uczniem najstarszej klasy (primy) Gimnazjum Akademickiego, zmarł w czasie studiów prawniczych w Lipsku; po raz drugi zamężna – bezdzietnie – z Beniaminem Groddeckiem, profesorem Gimnazjum Akademickiego.
Pochowany 9 III 1752 w grobie rodzinnym Bolemannów, pod płytą przygotowaną już w 1726. Kazanie pogrzebowe wygłosił jego następca, pastor kościoła NMP Friedrich Wilhelm Kraft, a do jego późniejszego druku dodano zbiór epicediów (utworów żałobnych), w tym i autorstwa jego wnuka, Christiana Jakoba Hevelke. Do 1945 w zakrystii kościoła NMP wisiał jego portret. Inny, również zaginiony, portret-miedzioryt znajdował się w Berlinie.
Bibliografia:
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 257, 272, 347.
Kotarski Edmund, Gdańska poezja okolicznościowa XVIII wieku, Gdańsk 1997 (przez indeks).
Prätorius Ephraim, Dantziger-Lehrer Gedächtniβ..., Danzig und Leipzig, 1760, s. 4, 6, 8, 11, 84.
Rhesa Ludwig, Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit der Reformation..., Königsberg 1834, s. 38, 45, 59.
Schmidt Paul, Die St. Trinitatis Kirche zu Danzig nach Vergangenheit und Gegenwart, Danzig 1901, s. 86–87, 94.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.-18. Jahrhundert, Klausdorf/Schwentine 1986-1992, Bd. 2, 415, Bd. 4, 55.
