KUNIGK JOHANN GEORG, proboszcz Kaplicy Królewskiej
| < Poprzednie | Następne > |
JOHANN GEORG KUNIGK (Jan Jerzy) (chrzest 10 X 1648 Lidzbark Warmiński – 4 IX 1719 Lidzbark Warmiński), proboszcz Kaplicy Królewskiej. Syn notariusza Gregoriusa, nobilitowanego 12 III 1649, i Kathariny z domu Kretschmer, córki geometry biskupstwa warmińskiego Eustachego i Ertmuty.
Od 1662 uczeń gimnazjów jezuickich w Reszlu, od przełomu 1663/1664 lub w 1664 w Braniewie. Od jesieni 1664 do 1667 studiował prawo na uniwersytecie w Krakowie, od 30 V 1670 w Rzymie, gdzie jako kleryk korzystał ze stypendium ustanowionego przez kanonika warmińskiego Jana Preucka. W 1673 uzyskał doktorat obojga praw. Już wówczas ceniony był jako mówca, w dniu patrona (4 III 1671) wygłosił w Rzymie penegiryk na cześć królewicza św. Kazimierza Jagiellończyka (zm. 1484, syn króla Kazimierza Jagiellończyka). W 1673 otrzymał prowizję na kanonię we Fromborku. Procesował się o nią w latach 1675–1681 i 1683–1686 z kanonikiem Janem Markiewiczem, osadzony na niej 2 IX 1689 na podstawie prowizji papieskiej z 11 VI 1689. W czerwcu 1675 otrzymał w Płocku pierwsze z wyższych święceń – subdiakona – i w tym samym jeszcze roku został kanonikiem płockim.
W okresie procesów o kanonię fromborską król Jan III Sobieski desygnował go w 1678 na probostwo w Łomży i powołał na stanowisko swojego sekretarza. Był także kanonikiem włocławskim i pułtuskim (1681–1708). W latach 1685–1691 był oficjałem gdańskim i pomorskim, m.in. w 1687 wydał zgodę na działalność w przy Kaplicy Królewskiej prywatnej katolickiej szkoły Jana Kazimierza Długowskiego, mającej nauczać języków polskiego, niemieckiego i łaciny. Wobec sprzeciwu gdańskiej Rady Miejskiej koncesję jednak cofnięto. Od 18 VI 1689 do 1690 proboszcz Kaplicy Królewskiej i złączonej z nią parafią w Pręgowie. Jego kandydaturę na probostwo wysunęła gdańska Rada Miejska, a mający w tej sprawie największe uprawnienia król Jan III Sobieski – jako patron Kaplicy sam wyznaczający proboszczów – w pełni ją zaaprobował. Po roku zrezygnował jednak z tego probostwa na rzecz Georga Antoniusa Kunigka, wprowadzonego na urząd 12 października tego (1690) roku. Po powrocie na kanonię do Fromborka, w latach 1693–1706 opiekun śpiewu w tamtejszej katedrze, potem do śmierci kustosz tamtejszej kapituły, w latach 1693–1696 oraz 1697–1711 wikariusz generalny, od 1711 administrator diecezji warmińskiej.
Uważany za wybitnego prawnika otrzymywał zlecane przez kolejnych biskupów warmińskich trudne sprawy, np. wykonawstwa testamentów, w zakresie legatów związanych ze wspieraniem kształcenia młodzieży warmińskiej na Uniwersytecie Krakowskim, procesów o czary. Prowadził też w latach 1706–1709 (do momentu jej oficjalnego zatwierdzenia) sprawy fundacji misyjnej jezuitów w Królewcu. W 1693 bp. Jan Stanisław Zbąski (1629-1697) mianował go oficjałem warmińskim, lecz z nieznanych powodów nie dopuszczał do czynności należących z urzędu do oficjała i po trzech latach zastąpił go swoim sufraganem, Kazimierzem Benedyktem Leżeńskim.
23 VII 1708 ufundował katedrę prawa kanonicznego przy Kolegium Jezuickim w Braniewie. Na ten cel przeznaczył 6000 guldenów ulokowanych w Gdańsku, na procent gwarantujący trwałe uposażenie dla profesora kanonistyki. W 1709 wzniósł od wschodu katedry we Fromborku nową zakrystię, przylegającą do absydy kaplicy św. Anny, ufundował ołtarze w kapliczkach bocznych po stronie północnej (św. Józefa) i południowej (św. Anny) oraz sygnaturkę na dzwon. Wraz z Thomasem de Thomassettisem opublikował w 1711 w formie kodeksu efekt niezakończonych prac wspólnej komisji kodyfikacyjnej stanów pruskich, króla polskiego i księcia pruskiego nad nieuznawaną przez nich tzw. rewizją lidzbarską prawa chełmińskiego. W 1712 wydał regulamin wizytacji kościelnych w diecezji warmińskiej i założył bibliotekę rękopisów. W 1715 zakupił we Fromborku budynek „Domu św. Józefa” i adaptował go na cele szpitalne. Był fundatorem ołtarza św. Józefa oraz wielu obrazów do tamtejszej katedry, oznaczonych jego herbem. Ufundował też ołtarz w kolegiacie w Lidzbarku Warmińskim. Był bibliofilem, swoją bibliotekę, liczącą ok. 600 tomów, zapisał Kolegium Jezuitów w Braniewie. Pochowany w katedrze we Fromborku.
Bibliografia:
Rewizja lidzbarska prawa chełmińskiego 1566 (1711), wstęp i przekład Andrzej Groth, Koszalin 1997.
Bogdan Danuta, Przeracki Jerzy, O przydatności ksiąg metrykalnych dla autorów słowników biograficznych, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” 2019, nr 3, s. 651–652.
Czaplewski Paweł, Wykaz oficjałów gdańskich i pomorskich od 1467 do 1824, Toruń 1912, s. 81–83.
Kościelak Sławomir, Katolicy w protestanckim Gdańsku od drugiej połowy XVI do końca XVIII wieku, Gdańsk 2012 (przez indeks).
Pawlak Marian, Dzieje fundacji Jana Preucka w XVII—XVIII w., „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Historia” 1985, nr 20, s. 63.
Staszewski Jacek, Kunigk Jan Jerzy, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 16, 1971, s. 196–197.
