WOHL ALFRED, rektor Technische Hochschule Danzig
| < Poprzednie | Następne > |
ALFRED WOHL (3 X 1863 Grudziądz – 25 XII 1939 Sztokholm), naukowiec, rektor Technische Hochschule Danzig (THD). Po uzyskaniu matury w Berlinie, od 1882 studiował chemię na uniwersytecie w Heidelbergu i Berlinie, od 1886 doktor na podstawie rozprawy Methylaldehyd und seine Derivate (promotor: prof. August Wilhelm von Hofmann). Od 1886 pracował na uniwersytecie w Berlinie jako asystent w Laboratorium Emila Fischera, od 1891 doktor habilitowany i docent prywatny tej uczelni, od 1901 profesor. Równolegle w latach 1887-94 działał w Zrzeszeniu Przemysłu Cukrowniczego, prowadząc Laboratorium Chemii Buraka Cukrowego (Rübenzucker-Laboratorium).
W Gdańsku od 1 X 1904 profesor THD, kierownik Katedry Chemii Organicznej, z tytułem tajnego radcy rządu (Geheimer Regierungsrat). W 1906 współzałożyciel czasopisma "Biochemische Zeitschrift" (na przełomie lat 1966/67 przekształconego w "European Journal of Biochemistry", wydawanego przez federację Europejskich Towarzystw Biochemicznych), do 1933 jego współredaktor. Od 1 VII 1913 do 30 VI 1915 rektor THD; dziekan Wydziału Chemii w latach 1905–1906, 1907–1908, 1910–1911 i 1917–1918. W okresie 1932–1933 prezes Niemieckiego Towarzystwa Chemicznego.
Od 1932, wobec zbliżającego się wieku emerytalnego, zabiegał o następcę: Richarda Kuhna, docenta z Heidelbergu lub Adolfa Butenandta (obaj wkrótce otrzymali Nagrody Nobla). W atmosferze antysemickiej nagonki 1 VI 1933 został zmuszony przez nazistów do przejścia na wcześniejszą emeryturę, choć do 1937 pracował dalej w swoim laboratorium. W grudniu 1938 wyemigrował do Szwecji. Decyzją rektora THD, aktywnego działacza Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotniczej Ernsta Pohlhausena, ukarano go za to pozbawieniem praw do emerytury.
Wybitny chemik, zajmował się między innymi chemią cukrów. Jego imię nosi kilka reakcji chemicznych, których był (współ)twórcą: reakcja Wohla-Auego – synteza pochodnych fenazyny, degradacja Wohla - redukcja długości łańcucha węglowego aldozy, oraz reakcja Wohla-Zieglera – reakcja bromowania związków nienasyconych w położeniu alkilowym. Autor około 100 patentów, głównie niemieckich, ale również brytyjskich (około 20) i amerykańskich (sześć patentów). Jego patenty dotyczą między innymi produkcji sztucznego miodu, drożdży piekarniczych, estrów celulozy jako mas plastycznych, przemysłowych metod otrzymywania aniliny, wykorzystania acetylenu do syntez organicznych, a przede wszystkim otrzymywania bezwodnika ftalowego z naftalenu i antrachinonu z antracenu przez utlenianie tlenem z powietrza na katalizatorze zawierającym pięciotlenek wanadu. Ten typ wynalezionych przez niego katalizatorów zastosowano już za jego życia w wielu technologiach, między innymi w stosowanej nadal technologii uzyskiwania kwasu siarkowego z dwutlenku siarki. Autor między innymi rozprawy Organische Chemie und die Lehre vom Leben (1910), artykuły publikował głównie w czasopiśmie "Chemische Berichte".
Od 1928 doktor honoris causa TH w Hanowerze, od 1931 Wyższej Szkoły Rolniczej (Landwirtschaftliche Hochschule) w Berlinie, od 1931 członek zwyczajny Akademii Leopoldina. Od 22 IV 1888 był żonaty z Augustą Peters (ur. 8 VI 1867), w Berlinie przyszły na świat jego dzieci: Alfred (ur. 9 IV 1889), Greta (ur. 9 II 1893), Kurt (31 XII 1896 Berlin – 3 IX 1962 Newark (Delaware, USA)), po udziale w I wojnie światowej studiujący chemię na THD, w Heidelbergu i Berlinie, gdzie się doktoryzował w 1923, od 1942 w USA, profesor inżynierii chemicznej na University of Delaware w Newark, Lotte (ur. 15 IX 1898), Käte (ur. 3 XI 1899).
Bibliografia:
Archiwum Państwowe Gdańsk, 988, t. 639–641 (akta osobowe, zespół Technische Hochschule Danzig).
Beiträge und Dokumente zur Geschichte der Technischen Hochschule Danzig 1904–1945, Hannover 1979, s. 167.
