ŚWIĘTY JERZY, rzeźba
| < Poprzednie | Następne > |
ŚWIĘTY JERZY, rzeźba drewniana i polichromowana. Wyobraża św. Jerzego na koniu, walczącego ze smokiem. Należy do wyróżniających się późnogotyckich prac powstałych na obszarze nadbałtyckim, obecnie w Dworze Artusa, w jego północno-wschodnim narożniku; brak pewności, czy to jej pierwotna lokalizacja. Wyobrażenie utrzymane jest w baśniowej poetyce. Na tle spiętrzonych skał, z których wyrastają najeżone wieżyczkami mury miasta i zamku, widnieje rycerz z mieczem w uniesionej prawej ręce, zakuty we wspaniałą zbroję, z rozwianą peleryną, na wspiętym rumaku. Uwagę przykuwa młodzieńcza twarz rycerza o pięknych rysach. Poniżej kroczy smok z rozwartą paszczą zwróconą ku górze, oplatając ogonem nogę konia. Z lewej strony kompozycji, na skalnym występie, stoi wytwornie ubrana księżniczka. Za nią, na tle skalnego urwiska, pasie się baranek. W oknach zamku widać parę królewską. Magicznego uroku dodaje scenie wystawna, w znacznej części pierwotna, polichromia. Twórca nadał scenie formy delikatne, smukłe i pełne wdzięku. Sposób, w jaki ukazał walkę św. Jerzego ze smokiem, świadczy, iż nie interesował go dramatyczny aspekt tego tematu – główni aktorzy sceny pozostają wobec siebie obojętni: św. Jerzy spogląda na widza, nie zwracając uwagi na smoka, który wydaje się być dla niego niegroźnym przeciwnikiem, księżniczka, unosząc dwornym gestem dół sukni, sprawia wrażenie niezainteresowanej wynikiem konfrontacji. Zastygłe ruchy postaci, sztywna poza rycerza, powodują, że scena tchnie ponadczasowością.
Rzeźba stanowi kompilację motywów zaczerpniętych m.in. z grafik działającego w latach 60. XV wieku nad górnym Renem mistrza E.S. (około 1430 – 1467/1468) oraz niderlandzkiego twórcy mistrza FVB (czynny w latach 1475–1499; Franz van Bocholt, Franz van Brugge lub ktoś trzeci). Powstała zapewne pomiędzy ukończeniem odbudowy Dworu Artusa w 1481 a opuszczeniem go w 1487 przez Bractwo św. Jerzego. Pokrewieństwa stylistyczno-warsztatowe z rzeźbami na nagrobku św. Wojciecha w katedrze w Gnieźnie z lat około 1478–1486, wykonanym przez Hansa Brandta, oraz wzmianki archiwalnej o jego pobycie w Gdańsku w 1485 skłaniają do przypuszczeń, że mógł on być twórcą dzieła z Dworu Artusa.
Podczas II wojny światowej rzeźbę zdemontowano, ponownie podwieszono do ściany w 1985–1986 według projektu Bernarda Hoffmanna.
