CMENTARZE NA TERENIE ŚRÓDMIEŚCIA (Z ANIOŁKAMI). ZESPÓŁ PRZY UL. GIEŁGUDA

< Poprzednie

Następne >

Cmentarz Żołnierzy Radzieckich, tzw. pole gwiazd

Cmentarz Żołnierzy Radzieckich, ściana z płaskorzeźbą i napisami w języku polskim i rosyjskim. U dołu, przed polem gwiazd, fragment murku z nazwiskami poległych

Pomnik Matek Żołnierzy Polskich i Radzieckich

Składanie wieńców na Cmentarzu Żołnierzy Radzieckich, 30 III 1972

CMENTARZE NA TERENIE ŚRÓDMIEŚCIA (Z ANIOŁKAMI). ZESPÓŁ PRZY UL. GIEŁGUDA (Zigankenberger Weg, po 1945 używano też nieoficjalnej nazwy Wzgórze Giełguda).

Św. Józefa i św. Brygidy (St. Josef-, St. Brigitten-Kirchhof), katolicki. Powstał w 1908 na potrzeby parafii kościołów św. Józefa i św. Brygidy. Poza obrębem miasta trzecia (po cmentarzach na Chełmie i przy Wielkiej Alei) nekropolia tych parafii. Obejmował powierzchnię około 1,0 ha, na płaskim terenie, północna granica biegnie wzdłuż obecnej ul. Giełguda, z pozostałych stron otoczony zabudową mieszkaniową. Założony na planie regularnego prostokąta, z główną aleją podłużną w osi północ-południe, z prostopadłą do niej aleją poprzeczną oraz aleją biegnącą po obwodzie działki, wzdłuż jej granic. Najstarszy z zachowanych fragmentów nagrobka datowany na 1915. Zamknięty 24 XI 1946. Obecnie park. JWL

Gdańskiej Gminy Wolnoreligijnej (Kirchhof der Freireligiösen Gemeinde). Założony około 1902–1903, usytuowany po południowej stronie obecnej ul. Giełguda, na płaskim terenie, otoczony skarpami, na działce w kształcie nieregularnego pięcioboku o powierzchni 1,51 ha. Od wschodu graniczy z dawnym cmentarzem Bożego Ciała. Zlikwidowany w 1961, w czasie urządzania cmentarza-pomnika Żołnierzy Radzieckich poległych w II wojnie światowej. JWL

Żołnierzy Radzieckich, obok cmentarza Garnizonowego. Budowę nekropolii żołnierzy – obywateli ZSRR poległych w 1945 na terenie Gdańska rozpoczęto w 1946 według projektu ówczesnych studentów Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Sopocie, między innymi Franciszka Duszeńki. Pomnik-mauzoleum odsłonięto 7 XI 1947, wszystkie prace zakończono 10 XI 1951. Przy skarpie wzniesiono ścianę z płaskorzeźbą wykonaną przez Alfonsa Łosowskiego i napisami w języku polskim (po lewej dla patrzącego) i rosyjskim (po prawej dla patrzącego), wykonanymi przez Władysława Marcinkowskiego: ODNIEŚLIŚCIE WIELKIE ZWYCIĘSTWO / BYLIŚCIE NIEUSTRASZENI W BOJU / ODDALIŚCIE ŻYCIE WŁASNE ZA SŁUSZNĄ SPRAWĘ / BOHATEROM RADZIECKIM POLEGŁYM W 1945 R. / PRZY WYZWOLENIU GDAŃSKA / MIESZKAŃCY GDAŃSKA. W 1977 gruntownie zmodernizowany: na mogiłach umieszczono metalowe gwiazdy na betonowych postumentach, wykonano betonowe główne dojście i oświetlenie.

Spoczywa na nim 3088 poległych, w tym 1291 zidentyfikowanych (2225 żołnierzy poległych w walkach o Gdańsk lub wkrótce zmarłych z ran, 537 jeńców wojennych, 27 osób cywilnych). Wszystkie nagrobki w kształcie pięcioramiennej gwiazdy. Przy wejściu, 30 III 1984, odsłonięto pomnik Matek Żołnierzy Polskich i Radzieckich z napisem: DWIE OJCZYZNY, DWIE MATKI, MIŁOŚĆ I PAMIĘĆ JEDNA, projektu Zygfryda Korpalskiego, wykonany w miedzianej blasze wspólnie ze Zdzisławem Kosedą. W 1996 na terenie cmentarza wzniesiono granitowy krzyż a wokół „pola gwiazd” ustawiono murek z tablicami z nazwiskami zidentyfikowanych poległych. JWL