HUTZING ENOCH II, profesor Gimnazjum Akademickiego
| < Poprzednie | Następne > |
ENOCH HUTZING II (Hützing, Hutzingius) (1597 Gdańsk – 7 VI 1678 Rostock), teolog, rektor gdańskiej szkoły św. Jana, profesor gdańskiego Gimnazjum Akademickim. Wnuk Johanna Hutzinga, pastora kościoła św. Jana, syn Enocha I, także pastora w tym kościele.
Od 1612 uczeń Gimnazjum Akademickiego. 15 VIII 1619 ukończył z tytułem magistra studia teologiczne w Wittenberdze. Od 1620 kontynuował studia w Rostocku, gdzie pod opieką Johanna Tarnowa (Tarnovius; 1586–1629), profesora teologii i dziekana Wydziału Teologicznego tamtejszej Akademii opublikował Ὀγδοὰς πρὼτη orthodoxorum et solidorum systematis theologici ὁρισμῶν (Osiem podstawowych, prawdziwych dekretów ortodoksyjnych; 1620), a także tzw. pierwszą studencką wprawkę (tentamen primum) o tajemnicy Boga w Trójcy Jedynego: Otii academici theologici tentamen primum: id est mysterium de Deo uno et trino, thesibus, quam fieri potuit …; Rostochii 1620), wersję drukowaną mowy, którą miał wygłosić tamże 12 IV 1620 w Auditorium Maius. W październiku 1625 uzyskał w Wittenberdze tytuł licencjata teologii po poprowadzeniu pod kierunkiem prof. Jacoba Martiniego (1570–1649) dysputy Disputatio sol. de providentia divina (Wittenberg 1625).
W Gdańsku od 15 VI 1621 do 1627 był rektorem szkoły św. Jana, w latach 1628-1630 profesorem logiki i języka hebrajskiego w Gimnazjum Akademickim w Gdańsku. W latach 1630–1632 pastor w Reichenbergu (Bogatka; Żuławy Gdańskie). W jednym z kazań obraził ówczesnego burmistrza Gdańska Valentina von Bodecka, za co ten zakazał mu powrotu do miasta przez 30 lat.
Planując objęcie urzędu kaznodziei w Stargardzie porzucił dotychczasową posadę, został jednak kaznodzieją w Rosenbergu (Susz, Prusy Zachodnie). Podróżował, w 1636 wydał w Sztokholmie wygłoszone w tamtejszym kościele dworskim kazanie. 5 X 1637 powołany został przez księcia Adolfa Fryderyka zu Mecklenburg do objęcia fakultetu teologii na uniwersytecie w Rostoku, 28 VIII 1638 uzyskał tam doktorat z teologii. Popadł jednak w spór teologiczny z Samuelem Bohlem i w 1639 (już po śmierci burmistrza Valentina von Bodecka) powrócił do Gdańska zaopatrzony w list polecający od lubeckiego superintendenta dr Nicolausa Hunniusa do Daniela Dilgera, drugiego pastora kościoła Najświętszej Marii Panny (zob. Nathanael Dilger). Przyjęty w Gdańsku szybko popadł jednak w kolejny spór teologiczny z Johannem Corvinem, pastorem kościoła św. Jana Johannem Jakobem Cramerem i diakonem kościoła NMP Friedrichem Schöningiem. Ponownie usunięty z Gdańska powrócił na uniwersytet w Rostoku. Został tam dziekanem Wydziału Teologii, w lutym 1642 próbował pogodzić się z Johannem Corvinem, ale już w czerwcu skarżył się na niego Radzie Miejskiej Gdańska obrażony przez niego profesor Simon Paullus z Kopenhagi.
W 1643 opuścił Roztok i został kaznodzieją „wyznania augsburskiego” w Hadze, gdzie jednak spędził tylko rok i od 1644 był tzw. kaznodzieją polowym, wędrującym po małych kościołach prowincjonalnych. W 1645 na Colloquium charitativum w Toruniu wybłagał u gdańskich duchownych poparcie, dzięki któremu gdańska Rada Miejska zezwoliła mu na powrót do miasta. Już jednak w grudniu 1646 Ministerium Duchowne skarżyło go przed Radą o obrażanie (również i w publicznych kazaniach) jego przedstawicieli (Johanna Corvina, Johanna Botsacka, diakona kościoła NMP Adriana Stodderta i innych). Otrzymał od Rady zakaz sprawowania liturgii i wystąpień publicznych. Ponownie został wędrownym kaznodzieją, w marcu 1656 listownie przepraszał Radę Miejską, obiecywał poprawę, „taktyczne” przejście na katolicyzm, by móc ostrzegać współbraci luteranów i łatwiej zwalczać przeciwnika religijnego. Rozmowy z ramienia Ministerium Duchownego ( luteranie) prowadził z nim w zakrystii kościoła św. Jana pastor Johann Jacob Cramer. Obiecano mu wsparcie duchowe, ale nie dopuszczono do powrotu na ambonę.
28 III 1656 poprosił Ministerium o wsparcie w staraniach o profesurę języka hebrajskiego w gdańskim Gimnazjum Akademickim. Spotkawszy się z odmową opuścił Gdańsk i od 1659 raz jeszcze jako wędrowny kaznodzieja przemierzał Niemcy aż do Strasburga. Około 1662 powrócił do Gdańska, wyposażony w listy polecające z Helmstädt (Helmstedt, Dolna Saksonia), Hamburga i Rostoku i wnioskujące o udzielenie mu wsparcia materialnego. Otrzymał je pod warunkiem wyznania win, przeproszenia pokrzywdzonych, zadośćuczynienia za szkody, zobowiązania się do zaprzestania podobnych działań w przyszłości. Obietnic widocznie nie dotrzymał, skoro w 1671 kolejny raz otrzymał nakaz opuszczenia Gdańska. Bez posady, wspierany jedynie przez znajomych profesorów, do śmierci żył w nędzy w Rostocku.
Autor m.in. takich publikacji jak: Disputatio Philosophica De Natura Lucis … (Dantisci 1617); Libellus de peste, ejusque nomine, descriptione, causa, signis, cura, fuga, historia etc. 8 Capita constans (Gedani 1621); Christliche Predigt über das Evangelium am Sonntage Invocavit, zu Gross Zünder den 13 Februarii 1630. Gehalten (Dantzig 1630); Collegii biblici privati primi mosaici Genesin in aphorismos redactam exhibentis disputatio quarta ex capite IV et V Geneseos ... / praeside Enocho Hutzingo ... defendendam suscipiet Georgius Grunderus Noviforo- Silesius respondens ad diem 3 Martij... (Rostochii 1638); Christliche Trost-Predigt ueber das Evangelium von der Wittwen Sohn zu Nain, in der Pfarr-Kirche zu Wittenberg A. 1625 gehalten (Rostock 1640); Discoursus theologicus de ministerio Ecclesiastico... Resp. Gerhardo Back Hauss (Rostock 1640).
Ojciec Enocha III (ur. 1622), od 1629 ucznia Gimnazjum Akademickiego.
Bibliografia:
Witczak Agnieszka, Enoch Hützing – Gdańsk preacher, „Universitas Gedanensis”, t. 45, 2013, s. 135–154.
