BIS ALEKSANDER, dowódca ZOMO w Gdańsku
ALEKSANDER BIS (25 IV 1920 Trzydnik Mały, województwo lubelskie – 5 XII 1983), dowódca Zmotoryzowanych Odwodów Milicji Obywatelskiej (ZOMO) w Gdańsku. Syn właścicieli ośmiohektarowego gospodarstwa rolnego – Wawrzyńca (ur. 1882) i Leontyny z domu Dec (1889–1958). Brat Bolesława (ur. 1910), Mieczysława (ur. 1912), Adolfa (ur. 1925) i Heleny (ur. 1931). Deklarował się jako niepraktykujący katolik. W 1935 w Trzydniku Małym ukończył szkołę powszechną. Do 1942 pomagał rodzicom w prowadzeniu gospodarstwa. Podczas okupacji zaangażował się w działalność polityczną. W marcu 1942 wstąpił do Polskiej Partii Robotniczej (PPR) oraz do działającego na terenie Lubelszczyzny oddziału partyzanckiego Gwardii Ludowej, w którym pełnił funkcję dowódcy drużyny. Od 1944 był dowódcą kompanii do zadań specjalnych Armii Ludowej. W maju 1944 otrzymał awans na podporucznika, po dwóch miesiącach na porucznika. Przez cały okres służby w oddziałach partyzanckich posługiwał się pseudonimem „Korsarz”.
27 VII 1944 wstąpił do Milicji Obywatelskiej (MO). Początkowo otrzymał przydział do Komendy Wojewódzkiej (KW) MO w Lublinie, a następnie w 1945 do tożsamych jednostek w Kielcach i Łodzi. Pracę w gdańskiej KWMO na stanowisku referenta służby zewnętrznej rozpoczął 31 V 1947. Po ukończeniu w 1948 Kursu Przeszkolenia Kierowników Jednostek MO w Łodzi w latach 1949–1950 był komendantem powiatowym MO w Kościerzynie. Następnie do 1967 obejmował kierownicze stanowiska w strukturach Komendy Wojewódzkiej MO w Gdańsku. Był m.in. zastępcą naczelnika Wydziału II, dyżurnym miasta oraz naczelnikiem Wydziału Kontroli Ruchu Drogowego. W 1957 zdał maturę w Liceum Ogólnokształcącym dla Pracujących w Gdańsku. Jednocześnie awansował: od 1952 kapitan, od 1956 major, od 1966 podpułkownik.
W pracy postrzegany był jako osoba spokojna, grzeczna, ale mało towarzyska. 11 XII 1967, wbrew własnej woli, został mianowany dowódcą gdańskiego ZOMO. Niejednokrotnie informował przełożonych o niechętnym sprawowaniu powierzonego mu stanowiska. Nie mógł doczekać się wyznaczenia następcy i 31 X 1969 odszedł na emeryturę.
Odznaczony był: Srebrnym (1945) i Złotym Krzyżem Zasługi (1954), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1959), Srebrnym Krzyżem Orderu „Virtuti Militari” (1959), Krzyżem Partyzanckim (1944), odznaką „10 lat w Służbie Narodu” (1954), Medalem 10-lecia Polski Ludowej (1955), odznaką „20 lat w Służbie Narodu” (1964), brązowym medalem "Za Zasługi dla Obronności Kraju" (1967). Żonaty był z Haliną z domu Karczmarczyk (ur. 1927). Zmarł po długiej chorobie.
Bibliografia:
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział Gdańsk, 032/81 (akta osobowe Aleksandra Bisa).
