Dom Zakonny Zakonu Braci Mniejszych Kapucynów w Gdańsku przy ul. Wałowej 28, stan z 2019
KAPUCYNI, bracia mniejsi kapucyni, zakon żebrzący z grupy zakonów franciszkańskich, stanowiący obok franciszkanów konwentualnych oraz braci mniejszych ( bernardynów i reformatów) trzecią autonomiczną rodzinę I zakonu franciszkanów. Wyłonił się około 1525 we Włoszech z franciszkańskiego ruchu obserwanckiego, nastawiając się na życie pokutne, a po uzyskaniu pełnej niezależności w 1619, obok kontemplacji zajmował się aktywnym kaznodziejstwem, misjami ludowymi, katechizacją, duszpasterstwem chorych i więźniów. Nazwa kapucyn pochodzi od charakterystycznego kaptura w jasnobrązowym habicie. Odegrał istotną rolę w rekatolicyzacji i utrwalaniu potrydenckiej reformy Kościoła.
W Polsce kapucyni podjęli pierwszą nieudaną próbę osiedlenia się w 1627 (Brodnica w Prusach Królewskich), ostatecznie zakładając swój pierwszy klasztor w Warszawie w latach 1681–1683. Prowincję polskiego zakonu utworzono w roku 1754, a klasztory powstawały głównie na południu Rzeczypospolitej. W 1635 (towarzysząc królowi polskiemu Władysławowi IV jako jego spowiednik podczas negocjacji pokojowych ze Szwedami) i po 1648 (prywatnie, goszcząc w klasztorze dominikanów) przebywał w Gdańsku kapucyn Walerian Magni. W roku 1648 prowadził dysputy teologiczne, odczyty religijne i działalność naukową (między innymi w kontakcie z Janem Heweliuszem). Przed 1654, pod naciskiem biskupa włocławskiego Mikołaja Wojciecha Gniewosza, opuścił Gdańsk. W 1715, podczas sporu z jezuitami, proboszcz i oficjał gdański Andrzej Jakub Korsz nosił się z zamiarem umieszczenia kapucynów przy Kaplicy Królewskiej. Projekt upadł, nie powiodła się też próba osadzenia ich w Kolibkach (1715 i 1759), podjęta przez rodzinę Przebendowskich.
Ponownie kapucyni (prowincji krakowskiej) pojawili się w Gdańsku po II wojnie światowej, w latach 1945–1947 opiekując się kościołem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny przy ul. Łąkowej. W 1947–1948 dysponowali ośrodkiem duszpasterskim we Wrzeszczu, przy ul. Gomółki, przejętym przez zgromadzenie Zmartwychwstańców. W 1948–1949 wspomagali duszpasterstwo w parafii przy kościele św. Ignacego na Oruni. Główny ośrodek założyli w 1946 na Starym Mieście, przy kościele św. Jakuba, zakładając tymczasową siedzibę przy ul. Wałowej 28 (obecnie 30), dysponując także budynkami przy ul. Łagiewniki 62–63, mocno zniszczonymi posesjami przy ul. Aksamitnej 9–13 oraz Łagiewniki 57–61, tworzącymi dawniej zespół szpitala św. Jakuba. Wstępną fazę remontu kościoła i budynków ukończyli w 1948. W latach 1948–1951 przy ul. Łagiewniki 63 mieściło się tzw. małe seminarium, zamknięte z polecenia władz komunistycznych ( Stocznia Gdańska). Do budynku po seminarium przeniesiona została główna siedziba domu zakonnego, a budynek przy ul. Wałowej 28 (30) przejęty został na mieszkania komunalne.
Przed 1960 kapucyni utracili posesje przy Aksamitnej 9–13 oraz Łagiewniki 57–61, w miejscu których wzniesione zostały między innymi: przychodnia lekarska, przedszkole i wieżowiec mieszkalny. W okresie 1958–1965 wykonano ogrodzenie, częściowo murowane, wyodrębniające teren zakonu spośród innych parcel. Ostatecznie prawa własności kapucynów do kościoła i gruntu zostały uregulowane uchwałą Rady Ministrów z 1973, a w 1974 posesję klasztorną przypisano do ul. Wałowej (nr 28).
Kapucyni włączyli się w działalność duszpasterską na rzecz tej części miasta, wspomagając działania dominikańskiej parafii św. Mikołaja i prowadząc między innymi katechizację (do utworzenia parafii przy kościele św. Brygidy w 1972). Od 1981 działali jako kapelani w Areszcie Śledczym w Gdańsku oraz w szpitalu Stoczni Gdańskiej przy ul. Jana z Kolna ( Przemysłowy Zakład Opieki Zdrowotnej). SK
Przełożeni klasztoru św. Jakuba Zakonu Ojców Kapucynów
Prowincji Krakowskiej
| 1946–1947
|
o. Florian Nestorowski
|
| 1947–1950
|
o. Ernest Łanucha
|
| 1950–1951, 1973–1979
|
o. Hieronim Warachim
|
| 1951–1958
|
o. Aureli Puzio
|
| 1958
|
o. Achilles Mazurkiewicz
|
| 1958–1959
|
o. Medard Parysz
|
| 1959–1960
|
o. Remigiusz Kranc
|
| 1960–1965
|
o. Sylwester Polek
|
| 1965–1973, 1979–1981
|
o. Przemysław Knap
|
| 1981–1988
|
o. Franciszek Chabierski
|
| 1988–1991
|
o. Roman Dudak
|
| 1991–1994
|
o. Ryszard Śleboda
|
| 1994–1997
|
o. Stanisław Żmuda
|
| 1997–1999
|
o. Gustaw Tyburczy
|
| 1999–2002
|
o. Wit Urbanik
|
| 2002–2004
|
o. Jerzy Marć
|
| 2004–2006
|
o. Zbigniew Kasperczak
|
| 2006–
|
o. Adam Sroka
|
| ASZ
|
