Wesele Zbigniewa Cybulskiego i Elżbiety Chwalibóg, Chmielno, 1960
(3 XI 1927 Kniaże – 8 I 1967 Wrocław), aktor, reżyser. Studiował w Kr., pocz. w Akademii Handlowej, nast. do 1953 w PWST. Wraz z Lidią Zamkow i grupą aktorów (m.in. q Bogumił Kobiela, Kalina Jędrusik, Jerzy Goliński, Leszek Herdegen) przeniósł się do Trójmiasta, z którym związał się do 1960. W 1960–62 występował w Warszawie w Teatrze Ateneum. W q Teatrze Wybrzeże zagrał 8 ról. Debiutował rolą Ferdynanda (
Intryga i miłość), nast. grał: mąciwodę i sabotażystę Mechtiego Agę Rustambejlego (
Poszukiwacze), Herszta Uzupełnienia Anarchistów (
Tragedia optymistyczna), Zbigniewa (
Mazepa), Bukowicza (
Grzech), Józefa (
Ballady i romanse) i Jana (
Pierwszy dzień wolności). Najwybitniejszym osiągnięciem była rola narkomana Johnny’ego Pope’a (
Kapelusz pełen deszczu). W 1954 założył w Gd. z B. Kobielą teatr studencki Bim-Bom. Nie interesując się polityką, szukał rozwiązań dla zagadek egzystencjalnych. Założył z B. Kobielą Teatr Rozmów, który traktował jak laboratorium i naukę humanizmu. Zrealizowali 10 premier, m.in.
Przy drzwiach zamkniętych Sartre’a,
Improwizację Ionesco. Do Teatru Wybrzeże wrócił za dyrekcji Zygmunta Hübnera, reżyserując z B. Kobielą
Jonasza i błazna. Po wyjeździe do Warszawy zagrał 2 role: Jerry’ego (
Dwoje na huśtawce) i Stevensa (
Requiem dla zakonnicy). Występował w kabarecie Wagabunda. Zagrał w 37 filmach (w tym 3 zagranicznych); 9 ról w Teatrze TV, m.in. tytułowy Sammy czy Pietuchow (
Pozwólcie mi zmartwychwstać), oraz w popularnym telewizyjnym Teatrze Kobra: Paul Walby (
Murowane alibi) i Carliss (
Cała prawda); 2 role radiowe – Chauvin (
Moderato cantabile) i Michał (
Wielki człowiek). Najbardziej cenione role filmowe to Maciek Chełmiński w symbolicznym
Popiele i diamencie, debiut filmowy – Kostek (
Pokolenie) oraz Rysiek (
Miłość dwudziestolatków), Wiktor Rawicz (
Jak być kochaną), Kowalski – Malinowski (
Salto), Maciek (
Szyfry), z ról komediowych: tytułowy Giuseppe (
Giuseppe w Warszawie), kostiumowych: Alfons van Wordem (
Rękopis znaleziony w Saragossie), zagranicznych: rewolucjonista Corala i płk Prado Roth (
La Poupéa). Ostatnie jego role to Rodecki (
Morderca zostawia ślad) oraz trener Księżek (
Jowita). Był idolem młodzieży lat 50. i 60. XX w. Ucieleśniał sumienie i uosabiał rozdarcie moralne całej generacji. Popularność zyskał dzięki naturalności, spontaniczności oraz grze pełnej ekspresji. Budowanie postaci opierał na kontrastach stanów emocjonalnych, gestu i mimiki, przy jednoczesnym braku dbałości o wyrazistość wypowiedzi, nonszalancji i niechęci do kostiumu (zwłaszcza hist.). Wprowadził do pol. kina nowoczesny typ aktorstwa i aktora nawiązującego własny dialog z publicznością. Zginął tragicznie we Wr.
HD
