SYJONIŚCI
| < Poprzednie | Następne > |
SYJONIŚCI, zwolennicy odbudowania żyd. siedziby nar. (później państwa) w Palestynie. Pojawili się w Gd. przed i w. świat.; wywodzili się z kręgu młodych akademików, absolwentów niem. uniwersytetów, obywateli Prus. Ich pierwszą zakończoną powodzeniem inicjatywą było utworzenie klubu sport. q Bar Kochba, działającego 1913–39. Działalność s. przybrała na sile po zakończeniu i w. świat., dzięki napływowi emigrantów przybywających z Polski, Litwy, Rosji i Ukrainy. Działając w ramach Żydowskiej Partii Ludowej, zabiegali o przekształcenie q Gminy Synagogalnej w instytucję popierającą tworzenie skupiska Żydów w Palestynie. Od 1922 mieli przedstawicieli w Zgromadzeniu Reprezentantów gminy, jednak byli zbyt słabi, by wejść w skład zarządu. Do 1933 pozostawali w opozycji wobec zarządu. W 1923–29 odbyło się w Gd. kilka zjazdów światowych organizacji syjonistycznych (z udziałem m.in. Włodzimierza Żabotyńskiego, Chaima Weizmana i Dawida Ben Guriona). Środowisko gd. syjonistów było zróżnicowane i podzielone pod względem programowym – zwolennicy syjonizmu religijnego (partia Mizrachi), socjaliści i syjonistyczni rewizjoniści. Poparcie dla s. rosło 1930–38 wraz z przejawami antysemityzmu w Europie. Organizacje socjalistów i rewizjonistów gromadziły nawet po 300–500 czł., gł. młodych. Syjoniści gd. organizowali legalną i nielegalną emigrację do Palestyny. Do końca 1940 pomogli w takim wyjeździe ok. 1500 osobom. W 1945–49 w budowie instytucji żyd. w Gd. współuczestniczyli syjoniści pol. Największe wpływy po II w. świat. uzyskali zwolennicy tzw. syjonizmu ogólnego ze Zjednoczenia Syjonistów Demokratów Ichud i organizacji przy nim afiliowanych. Drugie pod względem wpływów ugrupowanie powołali socjaldemokraci powiązani z partią Poalej Syjon. W 1945–48 s. piastowali funkcję kolejnych przewodniczących Okręgowego Komitetu Żydowskiego w Gd. Na polecenie rządu wszystkie organizacje syjonistyczne zakończyły działalność w Polsce do 1 II 1950. Ich członkowie wyemigrowali.
