KANTAK STEFAN KAMIL JULIUSZ, ksiądz, publicysta, historyk
| < Poprzednie | Następne > |
STEFAN KAMIL JULIUSZ KANTAK (15 XII 1881 Lubonia koło Leszna – 1 XII 1976 Bejrut), ksiądz, publicysta, historyk Kościoła katolickiego, działacz społeczny. Uczęszczał do gimnazjum w Ostrowie Wielkopolskim i Bydgoszczy, gdzie należał do organizacji filomackiej, poddany śledztwu w procesie filomatów w 1901 roku. Studiował w latach 1901–1904 w seminariach duchownych w Poznaniu i Gnieźnie, gdzie w 1904 otrzymał święcenia kapłańskie. Pracował jako wikariusz w Czempiniu (1904–1908) i Jankowie Zaleśnym. W okresie 1908–1910 kontynuował studia na uniwersytecie we Fryburgu Bryzgowijskim, gdzie zdobył tytuł doktora teologii. Przed powrotem w ojczyste strony odbył podróż po Europie Zachodniej i krajach słowiańskich.
W 1910 roku został wikariuszem przy katedrze poznańskiej, w 1913 dyrektorem kancelarii arcybiskupiej, w 1915 – archiwum archidiecezjalnego w Poznaniu. Od 1919 doktor habilitowany (na Uniwersytecie Karola w Pradze), na podstawie rozprawy Początki franciszkanów w Polsce, opublikowanej w Gdańsku w 1923 roku. W latach 1919–1922 wykładał historię Kościoła w poznańskim seminarium.
W Gdańsku od 1919, związany był z Aleksandrem Majkowskim i młodokaszubskim „Gryfem” oraz Muzeum Kaszubsko-Pomorskim w Sopocie. Walcząc o przyłączenie Gdańska do Polski, zorganizował w nim w 1918 Towarzystwo Wydawnicze Pomorskie, zostając na jakiś czas jego dyrektorem oraz redaktorem wydawanego przezeń „Dziennika Gdańskiego” (przy którym powstał dodatek literacki „Pomorze”) i „Kuriera Gdańskiego”. W Podkomisariacie Naczelnej Rady Ludowej w Gdańsku pełnił funkcję kierownika Wydziału Prasowego, wydającego pismo „Polnische Warte”. Należał do tajnej Organizacji Wojskowej Pomorza; współzałożył w 1919 Koło Demokratyczne – organizację polityczną na Prusy Królewskie i Warmię.
Uczestniczył w utworzeniu Rady Pomorskiej w Grudziądzu. Zainicjował powstanie w 1922 Towarzystwa Przyjaciół Nauki i Sztuki w Gdańsku; wpisany w 1925 jako pierwszy w poczet jego honorowych członków. W roku 1921 wydał Ilustrowany przewodnik po Gdańsku, wznowiony w 1922. Od 1924 w Warszawie, gdzie został rektorem kościoła św. Jacka; w latach 1926–1939 profesor Seminarium Duchownego w Pińsku.
W początku II wojny światowej przebywał na terenach zajętych przez ZSRR; aresztowany przez NKWD jako obywatel gdański, więziony w obozach jenieckich, skąd trafił do Wojska Polskiego, z którym dotarł na Bliski Wschód. W 1943 osiadł w Bejrucie, gdzie do śmierci kontynuował działalność duszpasterską, naukową i polonijną.
Jego dorobek naukowy obejmuje około 400 prac napisanych w różnych językach z zakresu historii, polityki i literatury. Autor między innymi ważnych monografii Bernardyni Polscy (tomy 1–2, 1933), Franciszkanie Polscy (tomy 1–2, 1937–1938). Miał szczególne zasługi dla rozwoju bibliotek kościelnych. Został pochowany w Bejrucie na cmentarzu polskim.
