KAPITUŁA KATEDRALNA I ARCHIKATEDRALNA GDAŃSKA. Mimo formalnego istnienia diecezji gdańskiej od 30 XII 1925 długo nie było warunków do ustanowienia ciała doradczego biskupa, czyli kapituły katedralnej. Erygował ją dopiero 17 IX 1978 bp. Lech Kaczmarek.
Kapituła katedralna to kolegialny organ władzy w kościele katolickim, złożony z duchownych (kanoników), szczególnie zasłużonych dla kościoła lokalnego, usadowiona przy kościele biskupim (katedrze), jakby rada przyboczna biskupa, która od XII wieku wspierała go w decyzjach dotyczących diecezji, uczestniczyła wraz z nim w określonych obrzędach liturgicznych oraz między innymi wybierała kandydata na biskupa, którego uznawał i zatwierdzał papież. Po śmierci lub ustąpieniu biskupa kapituła wybierała administratora diecezji, zwanego wikariuszem kapitulnym; wprawdzie Kodeks Prawa Kanonicznego w 1983 zniósł te uprawnienia, ale w nielicznych diecezjach przywilej ten pozostał (diecezja Chur w Szwajcarii, diecezja salzburska w Austrii i kilka diecezji niemieckich). Zgodnie z postanowieniami tego samego Kodeksu od 1983 kapitułę katedralną w roli senatu biskupiego zastąpiła Rada Kapłańska i od tej pory spełnia głównie funkcje ceremonialne.
Prezydium kapituły tworzą: prepozyt, dziekan, archidiakon, scholastyk i kustosz, a w jej skład wchodzą kanonicy gremialni, kanonicy seniorzy i kanonicy honorowi. Członkowie prezydium kapituły noszą zwyczajowo nazwę prałatów (kapitulnych), chociaż według prawa kościelnego nimi nie są.
Kanonicy zasadniczo dzielą się na: gremialnych (inaczej rzeczywistych, czyli tytularnych), ponadliczbowych (bez prebendy, czyli uposażenia), honorowych.
Prawo kanoniczne próbuje ograniczać także ubiory (stroje) kanoników na różne okazje (zwykłe, uroczyste, wewnątrz kapituły, niezwiązane z liturgią itd.), historycznie bardzo bogate i zróżnicowane – także w zależności od dodatkowych godności: np. biskupa czy prezbitera z godnościami papieskimi, daje wszak kapitułom kanonickim prawo własnego ich ustalania, co prowadzi niekiedy do wyraźnych między nimi różnic. Najczęściej spotykana jest sutanna z fioletowymi guzikami oraz obszyciami, przepasana fioletowym pasem, nadana kanonikowi przepisami kapituły, przez co odpowiadają strojem Kapelanom Honorowym Jego Świątobliwości (prałatom). Mogą też nosić dodatkowe elementy stroju kanonika (mucet – potocznie „pelerynka”, sięgająca łokci narzutka; dystynktorium – odznaka kanonicka o formie orderowej, noszona na piersiach na łańcuchu lub wstędze, ewentualnego biret z kolorowym pomponem).
Prałat (łac. praelatus – przełożony) to obecnie kapłan obdarzony godnościami honorowymi przez Stolicę Apostolską lub biskupa diecezji, w której istnieje kapituła. W Kościele katolickim była to jedna z podstawowych godności nadawanych prez papieża zasłużonym kapłanom. W 2014 decyzją papieża Franciszka tytuł prałata jako godność honorowa został zniesiony. Nie będzie on już nadawany zasłużonym kapłanom, ale księża, którzy otrzymali ten tytuł, mogą go nadal używać. Obecnie istnieje tylko jedno papieskie odznaczenie dla duchownych diecezjalnych: Kapelan Jego Świątobliwości. Jest ono przyznawane zasłużonym dla Kościoła kapłanom, którzy ukończyli 65 rok życia.
Z chwilą utworzenia 25 III 1992 archidiecezji gdańskiej gdańska kapituła katedralna przekształciła się w kapitułę archikatedralną. Stosownych do nowej sytuacji zmian i nominacji w jej składzie dokonał 17 IX 1992 abp. Tadeusz Gocłowski. Kolejne korekty w składzie były przeprowadzane przez kolejnych arcybiskupów w zwykłym trybie zmian i nominacji. JANSZ
Kanonicy honorowi kapituły katedralnej gdańskiej według stanu z 25 III 1992
| ks. prałat Jan Gustkowicz
|
od 17 IX 1978
|
| ks. prałat Jozef Waląg
|
od 17 IX 1978
|
| ks. kanonik Paweł Baranowski
|
od 17 IX 1978
|
| ks. prałat Henryk Jankowski
|
od 17 IX 1978
|
| ks. kanonik Paweł Matulewicz
|
od 17 IX 1978
|
| ks. kanonik Jerzy Zaremba
|
od 1 XII 1978
|
| ks. kanonik Kazimierz Krucz
|
od 27 X 1981
|
| ks. prałat Mikołaj Samp
|
od 31 XII 1982
|
| ks. kanonik Edward Brzozowski
|
od 31 XII 1982
|
| ks. kanonik Władysław Matys
|
od 12 X 1983
|
| ks. kanonik Bogdan Napierała
|
od 12 X 1983
|
| ks. kanonik Andrzej Rurarz
|
od 12 X 1983
|
| ks. kanonik Roman Kłoniecki
|
od 21 XI 1983
|
| ks. kanonik Tadeusz Panasiak
|
od 21 XI 1983
|
| ks. kanonik Edward Szymański
|
od 21 XI 1983
|
| ks. kanonik Józef Mietła
|
od 11 VI 1984
|
| ks. kanonik mgr Zbigniew Bryk
|
od 2 XII 1987
|
| ks. kanonik Stanisław Dułak
|
od 2 XII 1987
|
| ks. kanonik Stanisław Knapik
|
od 2 XII 1987
|
| ks. kanonik dr Stanisław Zięba
|
od 2 XII 1987
|
| ks. kanonik Gerard Borys
|
od 2 XII 1987
|
| ks. kanonik Henryk Bukowski
|
od 2 XII 1987
|
| ks. kanonik Andrzej Kowalczyk
|
od 2 XII 1987
|
| ks. kanonik Jerzy Kownacki
|
od 2 XII 1987
|
| ks. kanonik Julian Noga
|
od 2 XII 1987
|
| ks. kanonik Cezary Annusewicz
|
od 28 VIII 1988
|
| ks. kanonik Tadeusz Cabała
|
od 30 VII 1989
|
| ks. prałat Alfred Franciszek Cybula
|
od 24 XII 1990
|
| ks. kanonik Gerard Maternicki
|
od 24 XII 1990
|
| ks. kanonik mgr Włodzimierz Zduński
|
od 24 XII 1990
|
Kapituła Archikatedralna Gdańska według stanu z 1 VII 2021
| prałaci kapitulni:
|
|
| ks. infułat Wiesław Lauer
|
od 17 IX 1978
|
| kanonicy gremialni:
|
|
| ks. kanonik Zbigniew Bryk
|
kanonik honorowy 2 XII 1987
|
| ks. prałat Stanisław Gackowski
|
|
| ks. prałat Henryk Lew Kiedrowski
|
|
| ks. prałat Stefan Pasternak
|
od 27 II 2011, od 26 VI 2001 kanonik honorowy
|
| ks. prałat Franciszek Rompa
|
od 16 II 2010, od 14 VII 1996 kanonik honorowy
|
