DELEGACJA RZĄDU POLSKIEGO W GDAŃSKU (1919–1920)
| < Poprzednie | Następne > |
DELEGACJA RZĄDU POLSKIEGO W GDAŃSKU (1919–1920). Powstała jako efekt starań rządu pol. zmierzających do stworzenia po zakończeniu I w. świat. na terenie Gd. własnej ekspozytury o szerokich kompetencjach w dziedzinie gosp. i polit., by w chwili podpisania traktatu pokojowego (wersalskiego) bronić w tym regionie pol. racji stanu. Delegacja powstała prawie równolegle z podległą jej q Generalną Delegacją Ministerstwa Aprowizacji (GDMA) i w podobnym składzie. 28 i 1919 premier Ignacy Paderewski mianował Delegatem Rządu Polskiego i Generalnym Delegatem Ministerstwa Aprowizacji Mieczysława Jałowieckiego, oprócz niego w skład D. wchodzili: Witold Wańkowicz – zast. Delegata Rządu Polskiego i Generalny Delegat Ministerstwa Aprowizacji w Gd., q Michał Borowski – przedstawiciel ds. wojsk. i morskich, Jan Raue – pierwszy sekr. D., Kazimierz Krzyżanowski – czł. D. i kier. Wydz. Technicznego, Witold Jasiński – drugi sekr. D. Delegacja składała się z 4 wydziałów: Transportowo-Administracyjnego (w rzeczywistości była to GDMA), Technicznego, Reemigracyjnego, Rybołówstwa. Do zadań D. należała współpraca z Polonią gd. Współpracę tę prowadzono w sposób zakonspirowany, ponieważ członkowie D. stanowili trzon GDMA działającej w ramach Amerykańskiej Misji Żywnościowej, a warunkiem postawionym przez władze USA było nieprowadzenie działalności polit. Władze pol. nałożyły na D. (oprócz nadzoru nad ekspedycją żywności do kraju, czym zajmowała się GDMA) także obowiązki dyplomatyczno-konsularne, handl., reemigracyjne, wojsk. oraz konieczność zakupu nieruchomości. Jednym z priorytetowych zadań było przeciwdziałanie wywożeniu urządzeń portowych z terenu portu gd., który w przyszłości miał się stać portem pol. Wykorzystywano do tego celu kontakty wśród Polonii gd., gł. robotników portowych zrzeszonych w q Zjednoczeniu Zawodowym Polskim. Delegacja zbierała mate- riały o sytuacji w Gd., które nast. wykorzystano na konferencji pokojowej w Paryżu. Inwigilowały ją służby wywiadowcze, co sprawiało, iż większość działań D. przybierała charakter konspiracyjny. Przedstawicielstwo pol. było wielokrotnie celem ataków niem., począwszy od antypolskich haseł, a skończywszy na aktach przemocy i okradaniu transportów z pomocą wysyłaną do Polski. Po wejściu w życie traktatu wersalskiego i wydaniu 10 i 1920 przez pol. rząd instrukcji służbowej przedstawicielstwo pol. w Gd. nabrało charakteru oficjalnego. Jedynym pełnomocnym przedstawicielem Polski był Komisarz Generalny RP, a w myśl wspomnianej instrukcji w skład tej reprezentacji wchodziły także przedstawicielstwa wszystkich ministerstw. W 8 II 1920 przybył do Gd. q Maciej Biesiadecki, stając na czele q Komisariatu Generalnego RP. Od tego czasu wszystkie instytucje reprezentujące rząd pol. podporządkowano Komisariatowi Generalnemu, M. Jałowiecki objął stanowisko zast. komisarza i został delegatem MSZ.
