HANEMANN, bohater literacki
| < Poprzednie | Następne > |
HANEMANN, tytułowy bohater powieści Stefana Chwina z 1995 roku; lekarz, profesor Instytutu Anatomii Państwowej Akademii Medycyny Praktycznej w II Wolnym Mieście Gdańsku (WMG).
Przodkowie Hanemanna zasłynęli jako lekarze w służbach medycznych armii króla Prus. Ojciec pochodził z Alzacji, matka z rodziny pod Poznaniem, miał siostrę, która zginęła w styczniu 1945 pod Tczewem. Jego rodzinny dom mieścił się przy Steffensweg (ul. Stefana Batorego). Studiował medycynę w Berlinie, dodatkowo uczęszczał na seminarium prowadzone przez profesora Petersena z teoretycznych podstaw języka migowego. Biegle posługiwał się językami francuskim i polskim, jeszcze podczas studiów w Berlinie poznał kilku Polaków. Przez kilka miesięcy praktykował w berlińskiej klinice Althof przy Winterstrasse u profesora Ansena, wieloletniego rzeczoznawcy berlińskich sądów. W II WMG zamieszkał przy Lessigstrasse 17 (ul. Grottgera). W rzeczywistości pod tym numerem nie ma domu, co było celowym zabiegiem autora powieści.
Poglądy Hanemanna bliskie były socjaldemokracji, związany ze środowiskiem „Danziger Volksstimme”, uczestniczył w spotkaniach w domu na Długim Pobrzeżu, gdzie o kwestiach społecznych, artystycznych i politycznych dyskutowali między innymi Ernst Loops, Erich Brost, Albert Posack, Richard Teclaw. Jego wypowiedzi wygłoszone w obecności „młodzieńca o pięknym aryjskim nazwisku Forster” na temat śpiewania pieśni masowych i maszerowania z pochodniami zwolenników narodowego socjalizmu stały się przyczyną zwolnienia go przed wybuchem II wojny światowej z pracy w Instytucie Anatomii.
W styczniu 1945, w czasie ewakuacji ludności niemieckiej z Gdańska, zrezygnował z wejścia na pokład statku „Friedrich Bernhoff”, wypływającego z Nowego Portu. W pierwszych tygodniach po zakończeniu wojny wyprzedawał pod Halą Targową cenne przedmioty ze swojego mieszkania. Później jedynym jego źródłem utrzymania były dochody z korepetycji, udzielał lekcji języka niemieckiego dzieciom i młodzieży z Oliwy.
Był inwigilowany, bezpodstawnie oskarżany przez Urząd Bezpieczeństwa o kontakty z Werwolfem i szpiegami z zachodniej strefy. Przesłuchiwany w gmachu przy Okopowej przez porucznika Karkosza, zagrożony aresztowaniem, w początkach lat 50. XX wieku opuścił Gdańsk wraz z młodą Ukrainką Hanną i niemym sierotą Adamem. W wyjeździe pomagali mu polscy sąsiedzi z domu przy ulicy Grottgera 17.
Biografia Hanemanna naznaczona jest osobistą tragedią, śmiercią narzeczonej, Luizy Berger, która utonęła podczas próby cumowania przy sopockim molo parowca „Stern”, kursującego z Nowego Portu. Literacką inspirację Hanemanna stanowiły listy niemieckiego poety Heinricha von Kleista.
