BARTELS & CO.
| < Poprzednie | Następne > |
BARTELS & CO. (H. Bartels & Co.), firma założona po 1874 roku i prowadzona początkowo przez Heinricha Georga Bartelsa (19 VI 1842 Krzywe koło Morąga, w majątku ojca – 2 I 1889 Gdańsk (nagle, w sali giełdy zbożowej w Dworze Artusa)). Kantor mieścił się w Wielkim Młynie, który firma do 1933 roku dzierżawiła od władz miasta. Zajmowała się też do 1945 hurtowym handlem zbożem i produktami mącznymi. Wykorzystując napęd wodny urządzeń młyńskich na Kanale Raduni, produkowała dziennie kilkaset ton mąki różnych gatunków na potrzeby gdańszczan oraz na eksport. W następstwie uruchomienia elektrowni na Ołowiance (1898) napęd wodny urządzeń w Wielkim Młynie zmieniono po roku 1900 na bardziej wydajny, wykorzystujący agregaty elektryczne. Firma wypiekała także chleb w piecu znajdującym się w Wielkim Młynie (od strony Kleine Mühlengasse (ul. Podmłyńska)). Po 1884 roku posiadała magazyny zboża i mąki na Spichlerzach. W latach 1884–1897 dysponowała tu spichlerzami: Kleine Müller (Mały Młynarz) przy Hopfengasse 70 (ul. Chmielna), o pojemność 100–150 ton; Elephant (Słoń) przy Hopfengasse 69, o pojemności 150 ton. W 1897 roku należały już do niej kolejne: Kittelhof (Bluza) przy Hopfengasse 43, o pojemności 60 ton; Kleine Konitz (Małe Chojnice) przy Hopfengasse 44, o pojemności 100 ton; Lübeck (Lubeka) przy Hopfengasse 45, o pojemności około 150–200 ton. Położenie spichlerzy bezpośrednio nad Motławą umożliwiało szybki załadunek towarów na statek i ich rozładunek.
Spadkobiercą założyciela i współwłaścicielem firmy został Ludwig Carl August Bartels (25 X 1850 Saalkow (Bergen, Dolna Saksonia) – 7 XI 1918 Gdańsk). Od 1877 roku udziałowcem firmy był Wilhelm Theodor Robert von Kolkow, który sprawował jej kierownictwo. Po śmierci Wilhelma Kolkowa w 1899 roku głównym udziałowcem w firmie został jego syn Felix Kolkow. Firma H. Bartels & Co. przekształciła się wówczas w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (GmbH); można sądzić, że mniejszościowymi udziałowcami zostali bracia Felixa, mający prawo do corocznej dywidendy od zysków. Prokurentem firmy był Ludwig Carl August Bartels, po jego śmierci w 1918 roku (pozostawił żonę i zamężną córkę) udziały odkupił Felix von Kolkow, zwiększając w niej swoją rolę, choć do 1945 firma zachowała pierwotną nazwę.
W latach 1900–1902 firma dzierżawiła od władz miejskich młyn wodny nad Kanałem Raduni, przy Heumarkt 1 (Targ Sienny; zob. przedsiębiorstwa i zakłady przemysłowe oraz tabelę: Przemysł młynarsko-piekarniczy). Po wprowadzeniu napędu elektrycznego do urządzeń młyńskich obiekt ten adaptowano na dom mieszkalny (mieszkała tu między innymi matka Felixa von Kolkowa). Po 1900 firma stała się właścicielem kolejnych dużych spichlerzy; mogła w nich składować kilka tysięcy ton zboża na potrzeby Wielkiego Młyna, jak również przechowywać produkty zbożowe przeznaczone na eksport. Obok spichrzów już posiadanych w 1897 i wykorzystywanych do 1945 roku doszły następujące: Samson (1914–1939) przy Hopfengasse 57, o pojemności 600 ton; Totenkopf (Trupia Główka, 1914–1939) przy Hopfengasse 58, o pojemności 350 ton; Krone (Pod Koroną, 1914–1939) przy Hopfengasse 59, o pojemności 680 ton; Danzig (1907–1939) przy Hopfengasse 62, o pojemności 600 ton; a także w 1921 plac składowy przy Hopfengasse 49. W 1893 roku firma zatrudniała 101 osób, w 1908 – 120 pracowników.
