FILARSKI ZBIGNIEW, poeta, historyk sztuki
| < Poprzednie | Następne > |
ZBIGNIEW FILARSKI (21 IV 1917 Gdańsk – 21 XII 2006 Warszawa), poeta, historyk sztuki. Syn Bernarda Filarskiego. Po ukończeniu szkoły powszechnej w Gdańsku, uczeń Gimnazjum Polskiego (matura w 1936 w Prywatnym Męskim Gimnazjum Towarzystwa Szkoły Średniej w Gdyni); rozpoczął studia na Wydziale Architektury Technische Hochschule Danzig (THD), należał do Związku Harcerstwa Polskiego (ZHP, harcerstwo), Ligi Morskiej i Kolonialnej, Gminy Polskiej Związku Polaków, Bratniej Pomocy Zrzeszenia Studentów Polaków w THD, Polskiego Związku Zachodniego. Kilka dni przed wybuchem II wojny światowej, na zlecenie Polskiego Związku Zachodniego, przeprowadził transport uchodźców gdańskich z Tczewa do Inowrocławia, gdzie kierował obozem dla uchodźców do momentu aresztowania przez Niemców. Przekazany do Bydgoszczy, po zwolnieniu powrócił do Gdańska. Ponownie aresztowany 13 IX 1939 pod zarzutem prowadzenia działalności antyniemieckiej i partyzanckiej. Pod koniec roku 1939 osadzony w obozie dla Polaków w Nowym Porcie, 30 XII 1939 w obozie Stutthof. 9 IV 1940 wysłany do KL Sachsenhausen, w maju 1940 roku do KL Mauthausen-Gusen, gdzie pracował m.in. przy budowie obozu, w kamieniołomach, w biurze budowlanym, w stolarni. Za odmowę podpisania Volkslisty zesłany do kamieniołomów, m.in. do komanda archeologicznego na zamku Spielberg. Członek grupy Międzynarodowego Ruchu Oporu, jeden z twórców poezji obozowej, rysunków z życia więźniów w KL Gusen, portretów, redaktor czasopisma byłych więźniów politycznych „Wolne Gusen” (pierwszy numer 5 V 1945). Od 11 VIII 1945 roku pracował w Salzburgu jako asystent i zastępca Bohdana Urbanowicza, delegata polskiego Ministerstwa Kultury i Sztuki do spraw rewindykacyjnych na Austrię zrabowanego przez Niemców polskiego mienia, dzieł sztuki i zbiorów bibliotecznych, zgromadzonych na zamku Fischhorn w Zell am See. 21 VI 1946 powrócił do Polski, konwojując dwanaście wagonów odzyskanych zbiorów bibliotecznych i dzieł sztuki. W latach 1947–1952 studiował historię sztuki na Uniwersytecie Warszawskim, uzyskał tytuł magistra. Pracownik Muzeum Narodowego w Warszawie (kustosz i kierownik Działu Sztuki Środkowego i Dalekiego Wschodu), w latach 1971–1977 pracownik Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie.
