PROWINCJONALNY ZAKŁAD KSZTAŁCENIA POŁOŻNYCH 1819–1921 (1839 Hebammen-Institut, 1854 Hebammen-Lehrinstitut, 1882 Hebammen-Lehranstalt, 1892 Provinzial-Hebammen-Institut zu Danzig, 1910–1914 Provinzial-Hebammen-Lehranstalt zu Danzig). Realizując sugestie gdańskich lekarzy i korzystając z rozwiązań przyjętych w Malborku i Berlinie, władze pruskie powierzyły w roku 1804 położnikowi Franzowi Christianowi Brunattiemu i Johannowi Gottfriedowi Kleefeldowi zorganizowanie Entbindungs-Lehranstalt (Zakładu Szkolenia Położnych, położnictwo). Powstał w wynajętym domu za obwarowaniami miejskimi, byłej siedzibie loterii, przy tzw. Neugarten II (Nowe Ogrody II), w rejonie obecnej ul. Kartuskiej 5–20. Działalność pod kierunkiem dr. Müllera z Malborka rozpoczął 1 XII 1804, otwierając pierwszy ośmiomiesięczny kurs dla 8 kandydatek na położne. Po powstaniu I Wolnego Miasta Gdańska (niezależnego od władz pruskich), na przełomie lat 1807–1808 zakład przeniesiono do Elbląga. Po śmierci dr. Müllera w 1816 roku kierownictwo powierzono F. C. Brunattiemu, który kierował nim do śmierci w 1835. Po upadku I Wolnego Miasta Gdańska zakład w roku 1819 ponownie przeniesiono do Gdańska, nadal jako instytucję państwową, z siedzibą w adaptowanym budynku mieszkalnym (wcześniej zajmowanym przez loterię państwową) przy Langgarten 33 (ul. Długie Ogrody), gdzie funkcjonował do roku 1880. W okresie 1819–1868 zakład zorganizował 106 kursów, w tym 21 czteromiesięcznych i 81 sześciomiesięcznych dla 1615 uczennic (493 z rejencji gdańskiej, 770 z rejencji kwidzyńskiej, 330 z rejencji koszalińskiej i 22 z bydgoskiej). W okresie epidemii cholery w roku 1831 zakład zawiesił działalność od 1 września do 31 grudnia ( epidemie 1801–1945). W marcu 1871 zapanowała w zakładzie epidemia gorączki połogowej, zmarło 19 kobiet; zakład zamknięto na kilka miesięcy, przeprowadzając remont pomieszczeń i sterylizację sal oraz wyposażenia. Przypadek ten był ważnym argumentem dla dyrektora zakładu Georga Friedricha Abegga w staraniach o budowę nowej siedziby. Otwarto ją 1 IX 1880 roku: jednopiętrowy obiekt (postawiony z czerwonej cegły w okresie 1878–1880) przy Sandgrube 41A (ul. Rogaczewskiego). Obsługiwał 200–300 porodów rocznie. Mimo lepszego przystosowania do wypełniania zadań niż poprzednie lokum, obiekt odbiegał od standardu zbudowanego kilka lat później po przeciwnej stronie ulicy nowoczesnego gmachu szpitala miejskiego. Warunki nauczania oraz odbioru porodów zmieniły się w roku 1912, po przeniesieniu zakładu do nowo zbudowanego szpitala we Wrzeszczu ( Szpital Położnictwa i Chorób Kobiecych). Wiele innowacji w szkoleniu uczennic wprowadził dr Ludwig Pincus (wcześniej zatrudniony w klinice w Dreźnie), pracujący jako asystent dr. G.F. Abegga w 1884–1900. MrGl
Lekarze asystenci Prowincjonalnego Zakładu Kształcenia Położnych
| 1819–1840
|
dr Karl Christian Treugott Fischer
|
| 1841–1851
|
dr Albert Krause (1811–?)
|
| 1851–1863
|
dr Ernst Wilhelm Nollau (1802–1863)
|
| 1863–1866
|
dr Verfasser
|
| 1866–1872
|
dr Abraham Lissauer (1832–1908)
|
| 1872–1880
|
dr Arnold Wiebe
|
| 1881
|
dr Gaye
|
| 1884, 1900
|
dr Ludwig Pinkus
|
| 1905, 1908
|
dr Paul Heinrichsdorf
|
| MrGl
|
Kursy i kursantki w Prowincjonalnym Zakładzie Kształcenia Położnych
| Lata
|
Kursy
|
Kursantki
|
Przyjęte porody
|
| 1819–1868
|
106
|
1614
|
8262
|
| 1869–1872
|
8
|
161
|
909
|
| 1873–1880
|
16
|
331
|
1873
|
| 1881–1886
|
10
|
256
|
1624
|
| MrGl
|
Porody w Prowincjonalnym Zakładzie Kształcenia Położnych
| Rok
|
Liczba porodów
|
| 1864–1868
|
1090 (rocznie średnio 218)
|
| 1869–1872
|
909 (rocznie średnio 227)
|
| 1873–1880
|
1873 (rocznie średnio 234)
|
| 1881
|
279
|
| 1882
|
280
|
| 1883
|
323
|
| 1884
|
269
|
| 1885
|
268
|
| 1886
|
205
|
| Razem 1881–1886
|
1624
|
| MrGl
|
Wiek i liczba rodzących kobiet
| Wiek rodzących kobiet
|
Liczba kobiet w latach
|
| 1864 –1868
|
1873–1880
|
1881–1886
|
| 14–16
|
5
|
4
|
6
|
| 17 lat
|
43
|
203
|
12
|
| 18–20
|
189
|
| 21–25
|
482
|
828
|
704
|
| 26–30
|
382
|
541
|
429
|
| 31–35
|
161
|
197
|
171
|
| 36–40
|
78
|
83
|
| 41–46
|
17
|
22
|
30
|
| Razem
|
1090
|
1873
|
1624
|
| MrGl
|
