WAŁĘSA LECH, prezydent Polski
| < Poprzednie | Następne > |
_i_Anna_Walentynowicz_(z_prawej)_w_sali_BHP_Stoczni_Gda%C5%84skiej_podczas_strajku_w_sierpniu_1980.JPG)
LECH WAŁĘSA (ur. 29 IX 1943 Popowo k. Lipna). Działacz związkowy, polityk, b. prezydent RP. Syn Bolesława, który zm. w 1945, zostawiając czworo półsierot. 29-letnia wdowa wyszła za mąż za najmłodszego brata b. męża, z tego związku urodziło się 3 synów. W 1958–61 uczył się w Zasadniczej Szkole Zawodowej w Lipnie i uzyskał specjalność elektryka. Do 1967 pracował w Państwowym Ośrodku Maszynowym w Łochocinie i Leniach Wielkich. W 1963–65 odbył służbę wojsk. w Koszalinie, zakończoną w stopniu kaprala. 30 V 1967 (po zawodzie miłosnym) wyjechał z Popowa do Gd., gdzie 2 czerwca rozpoczął pracę w q Stoczni Gd. im. Lenina (SG) na wydziale W-4. W 1969 poślubił Mirosławę Danutę Gołoś, z którą doczekał się 8 dzieci. W grudniu 1970 należał do stoczn. komitetu strajkowego, 19 grudnia zatrzymany, zwolniony po 4 dniach. Wstąpił do związku zawodowego metalowców i został społ. inspektorem pracy. 5 I 1971 był jednym z delegatów załogi SG na spotkanie z I sekretarzem KC PZPR Edwardem Gierkiem. W lutym 1976 na zebraniu związkowym zarzucił E. Gierkowi oszukanie narodu, za co w kwietniu został dyscyplinarnie zwolniony (będąc już ojcem 3 synów). Miesiąc później podjął pracę w Dziale Transportu Zakładów Mechanizacji Budownictwa ZREMB, zwolniony 31 XII 1978 pod pretekstem redukcji liczby pracowników produkcji pośredniej. Od 1978 działał w Komitecie Założycielskim q Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża, m.in. kolportował podziemne pismo „Robotnik Wybrzeża”, współpracował z Komitetem Samoobrony Społecznej KOR. Wielokrotnie zatrzymywany przez milicję, karany przez kolegia ds. wykroczeń, m.in. za udział w obchodach odzyskania niepodległości Polski i rocznicy q Grudnia 1970. W maju 1979 przyjęty do q Elektromontażu, 16 grudnia, po złożeniu wieńca pod bramą SG, ponownie zwolniony. Utrzymywał się ze składek kolegów z organizacji, dorabiał jako elektryk przy samochodach. Po rozpoczęciu 14 VIII 1980 strajku w SG przedostał się do stoczni i stanął na jego czele; w imieniu powołanego 16 sierpnia Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego prowadził negocjacje ze stroną rządową. 31 sierpnia, z różańcem na szyi, gigantycznym długopisem z wizerunkiem Jana Pawła II podpisał z wicepremierem Mieczysławem Jagielskim q porozumienie gd. 17 września został przew. Krajowej Komisji Porozumiewawczej NSZZ q „Solidarność”, nast. przew. Komitetu Zakładowego „S” stoczni, a 2 X 1981 na I Krajowym Zjeździe Delegatów NSZZ „S” przew. Komisji Krajowej „S”: w I turze, uzyskując 55% głosów, pokonał q Andrzeja Gwiazdę, Mariana Jurczyka i Jana Rulewskiego. W styczniu 1981 odbył pierwszą podróż zagraniczną – do Watykanu. Przez magazyn „Time” wybrany Człowiekiem Roku 1980. Po ogłoszeniu q stanu wojennego, 13 XII 1981 ok. godz. 5.30 zatrzymany, przewieziony samolotem do Chylic k. Warszawy, po 4 dniach do Otwocka. Namawiany do współpracy z władzami; kiedy odmówił, 26 grudnia wręczono mu akt internowania z datą 12 grudnia. 11 V 1982 W. przewieziono do ośrodka rządowego w Arłamowie (gmina Ustrzyki Dolne), gdzie przebywał do 12 XI 1982. W lutym 1983 powrócił do pracy w SG, do lutego 1989 naprawiał wózki akumulatorowe. 5 X 1983 otrzymał pokojową Nagrodę Nobla (q nobliści). Wobec obaw, że laureat może nie zostać wpuszczony przez władze z powrotem do kraju, nagrodę odebrała 10 grudnia jego żona z najstarszym synem. W tym okresie utrzymywał kontakty z podziemną „S”, spotykał się z zach. dyplomatami, w wywiadach prasowych zwracał uwagę na łamanie praw człowieka w Polsce. W 1983 i 1987 został przyjęty na pryw. audiencjach przez przebywającego w Polsce Jana Pawła II. W 1987 założył Krajową Komisję Wykonawczą NSZZ „S”. W maju i sierpniu 1988 strajkował w SG, 30 XI 1988 wziął udział w debacie telewizyjnej z przew. OPZZ (oficjalne związki zawodowe) Alfredem Miodowiczem, której przebieg przyspieszył wydanie zgody na legalizację „S” przez władze PRL. 31 VIII 1988, podczas spotkania z gen. Czesławem Kiszczakiem, osiągnął porozumienie w sprawie rozpoczęcia obrad opozycji z obozem rządzącym w zamian za wygaszenie zorganizowanej przez „S” fali strajków. 18 XII 1988 powołał Komitet Obywatelski przy przew. NSZZ „S”. 6 II 1989 odbyło się pierwsze posiedzenie trwających do 5 kwietnia obrad okrągłego stołu. Przed wyborami 4 VI 1989 wspierał kampanię Komitetów Obywatelskich „S”. W sierpniu zainicjował koalicję między Obywatelskim Klubem Parlamentarnym a ZSL i SD, co umożliwiło utworzenie pierwszego niekomunistycznego rządu w powojennej Polsce, wysunął też kandydaturę Tadeusza Mazowieckiego na premiera. 10 listopada obalono mur berliński, a 15 listopada W. jako drugi w historii cudzoziemiec, niepiastujący wysokich funkcji państw., wygłosił przemówienie do Izb Kongresu USA. W efekcie kongresmani przyznali Polsce o 250 mln dolarów pożyczki więcej niż zamierzali jeszcze dzień wcześniej. 21 IV 1990 ponownie wybrany na przew. Krajowej Komisji Wykonawczej NSZZ „S”. Przed wyborami na urząd prezydenta Polski zapoczątkował tzw. wojnę na górze, czyli walkę wyborczą z obozem T. Mazowieckiego. 26 listopada odbyła się pierwsza tura wyborów, w drugiej – 9 XII 1990 – został prezydentem RP, zaprzysiężonym 22 grudnia. W 1992 przyczynił się do obalenia rządu premiera Jana Olszewskiego. W 1995 przegrał wybory z Aleksandrem Kwaśniewskim – sprawował urząd do 22 XII 1995. W lutym 1996 powołał Instytut Lecha Wałęsy, w grudniu 1997 Chrześcijańską Demokrację III RP. Posądzany o kontakty z SB w latach 70. XX w.; 11 VIII 2000 Sąd Apelacyjny w Warszawie orzekł jednak, że oświadczenie lustracyjne W. jest zgodne z prawdą. Ponownie wystartował w wyborach prezydenckich w 2000, ale uzyskał niewielkie poparcie. W lutym 2002, podczas uroczystego otwarcia Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Salt Lake City, reprezentował Europę, niosąc flagę olimpijską razem z innymi sławnymi przedstawicielami kontynentów. 25 XI 2004 udzielił publicznego poparcia pomarańczowej rewolucji na kijowskim Majdanie (Ukraina), wywołując euforię tłumów. Decyzją IPN, w tajnym głosowaniu 16 XI 2005, uzyskał status pokrzywdzonego przez służby PRL i zapowiedział walkę z osobami oskarżającymi go o działalność agenturalną. 22 VII 2006 wystąpił z Solidarności, uważając, że związek zbytnio zaangażował się w popieranie jednej tylko partii, PiS. 27 II 2008 przeszedł w klinice Methodist DeBakey Heart and Vascular Center w Houston zabieg wszczepienia dwukomorowego rozrusznika-defibrylatora oraz stentu. Od października 2008 należy do dwunastoosobowej grupy refleksyjnej UE Rady Mędrców. Jest dr. h.c. wielu uczelni (m.in. q UG), honorowym obywatelem wielu miast, w tym Gd., oraz laureatem licznych nagród i wyróżnień międzynarodowych. Od 10 V 2004 jego imię nosi gd. port lotniczy w Rębiechowie (q lotniska), w 2005 został wybrany Gdańszczaninem Roku, 9 II 2011 zaprezentowano w Gd. (Galeria Rzeźby na Długim Targu) nową odmianę tulipana, nazwaną jego imieniem.
