Spichlerze na Ołowiance, siedziba Centralnego Muzeum Morskiego i statek „Sołdek”
(CMM), największa polska placówka muzealnictwa morskiego i rzecznego, o statusie muzeum rejestrowanego. Założone w roku 1960 jako oddział Muzeum Pomorskiego (q Muzeum Narodowe) w wyniku starań środowisk morskich skupionych w zawiązanym w roku 1958 Towarzystwie Przyjaciół Muzeum Morskiego w Gdańsku, którego celem było powołanie takiej instytucji. Od 1 I 1962 usamodzielnione jako Muzeum Morskie z siedzibą w q Wielkim Żurawiu. W roku 1972 podniesione do rangi CMM, podporządkowane Ministerstwu Kultury i Sztuki z zadaniem pełnienia funkcji placówki o charakterze narodowym. W ciągu 50 lat działania zgromadziło ponad 50 tysięcy eksponatów z zakresu historii sztuki, etnologii, techniki – w tym znaczące zbiory pozyskane w wyniku podwodnych prac archeologicznych (np. ładunek statku z początku XV wieku, artyleria okrętowa z początku XVII wieku i rzeczy osobiste marynarzy z XV–XIX wieku, wraki łodzi i statków). Dysponuje zespołem pracowni konserwatorskich zabezpieczających zabytki wydobywane ze środowiska wodnego. W specjalistycznej bibliotece zgromadzono ponad 40 tysięcy woluminów, dział dokumentacji naukowej rozwija m.in. Archiwum Polskich Ludzi Morza i Archiwum Polskich Konstrukcji Okrętowych. Od 2000 główną siedzibą CMM jest zrekonstruowany kompleks 5 spichlerzy na wyspie q Ołowianka. Dysponuje oddziałami w Gdańsku: Żuraw, Ośrodek Kultury Morskiej, statek-muzeum q „Sołdek”; w Gdyni: statek-muzeum „Dar Pomorza”; w Tczewie: Muzeum Wisły; w Helu: Muzeum Rybołówstwa; w Kątach Rybackich: Muzeum Zalewu Wiślanego. Projektowane do powołania oddziały: Żeglarstwa Polskiego i Archeologii Podwodnej. Każdego roku ekspozycje CMM zwiedza około 300 tysięcy osób. Muzeum prowadzi działalność edukacyjną, naukową i rozległą współpracę z podobnymi instytucjami na świecie. Należy do międzynarodowych organizacji: ICOM, International Congress of Maritime Museums i European Museums Forum. Dyrektorzy: q Przemysław Smolarek (1960–1991), q Andrzej Zbierski (1991–2001), q Jerzy Litwin (od 2001).
JL
