GIMNAZJUM MIEJSKIE

< Poprzednie

Następne >

Budynek Gimnazjum Miejskiego, 1893

GIMNAZJUM MIEJSKIE (Städtisches Gymnasium zu Danzig) 1817–1945, Lastadia 2. Do 1920 była to najbardziej ekskluzywna szkoła średnia w Gd., ze specjalnie dobieraną kadrą pedag. Powstało10 XI 1817 jako męskie, z połączenia q Gimnazjum Akademickiego z elementarną q szkołą mariacką, jako 6-letnia średnia szkoła klasyczna. Początkowo z siedzibą w budynku b. szkoły mariackiej przy Kleine Krämergasse 4 (ul. Podkramarska). Ze względu na zły stan tech. 12 II 1827 budynek szkoły zamknięto. Zajęcia przeniesiono do wynajętych sal w domach przy Langgasse 25 (ul. Długa), nast. nr 35, Jopengasse (ul. Piwna) i do domu pastora q kośc. NMP przy Am Pfarrhof (ul. Plebania). W 1829 Zarząd Miasta pod budowę nowej siedziby kupił za 5 tys. talarów parcelę po b. składach drewna przy Buttermarkt (q Targ Maślany). 13 VI 1834, w obecności następcy tronu, księcia prus. Fryderyka Wilhelma, wmurowano kamień węgielny, gmach zaprojektował architekt q Carl S. Held. Koszty budowy szacowano na 39 541 talarów. Z polecenia następcy tronu prace wstrzymano i powierzono przepracowanie fasady berlińskiemu architektowi Friedrichowi Schinklowi. Budynek oddano do użytku 3 VIII 1837 (w 67. rocznicę urodzin króla Prus Fryderyka Wilhelma II), ogólny koszt budynku wyniósł 51 030 talarów. Gmach, w stylu neogotyckim, z 13 oknami na fasadzie, otrzymał tablicę z napisem: Artium liberalium studiis sacrum (Przybytek studiów nauk wyzwolonych). 13 VI 1858 w auli G.M. uroczyście obchodzono 300-lecie powstania Gimnazjum Gd. (q Gimnazjum Akademickie). Ukazała się historia G.M. 1814–58: Geschichte des Danziger Gymnasiums, seit 1814, oprac. przez q Theodora Hirscha (dalsze dzieje szkoły przedstawili: do 1908 Georg Schoemann, Das städtische Gymnasium in Danzig von 1858 bis 1908; do 1933 praca zbiorowa Festschrift des Städtischen Gymnasiums und Realgymnasiums in Danzig zu seinem 375-jährigen Bestehen). Aula wykorzystywana była na uroczystości miejskie, okazjonalne wystawy, w tym na ekspozycję sztuki współczesnej w 1844 i 1846 przygotowane przez Towarzystwo Przyjaciół Sztuki.

W 1897 nadbudowano piętro dla kolejnych klas i gabinetów. 1 IV 1911 powstały w G.M. klasy z programem gim. realnego z rozszerzonym nauczaniem przedmiotów przyr.-fiz.-chem. Po 1921 szkoła otrzymała nowy status, łączący gim. klasyczne z gim. realnym (Städtisches Gymnasium und Realgymnasium). W 1817–58 w szkole pracowało 57 pedagogów oraz 9 pedagogów pomocniczych.

W 1858 zatrudniano 11 nauczycieli na pełnym etacie, dalszych 7 w niepełnym wymiarze godzin (rysunki, śpiew, katecheci ewang. i katoliccy, klasy wstępne). W 1858–1908 pracowało 39 nauczycieli i profesorów na pełnym etacie. W 1858, także w 1901 w klasie i (najwyższej) na 32 godz. lekcyjne w tygodniu przeznaczano: na nauczanie jęz. niem. – 3, jęz. łac. – 8, greki – 6, matematyki – 4, religii – 2, jęz. fr. – 2, historii – 3, fizyki – 2, śpiewu – 2 (nadobowiązkowy był hebr. – 2 godz.). W programach niższych klas były przedmioty: geografia, biologia, nauki fiz.-przyr. wraz z nauczaniem pisania, czytania, rysunkami. W 1860 uczyło się 461 chłopców, w 1884 – 420, 1910 – 391, 1919 – 441. Rok szkolny rozpoczynał się 1 kwietnia, drugie półrocze 1 października, obowiązywały ferie. Nauka była płatna. W 1905 dla uczniów miejscowych czesne wynosiło 120 marek rocznie, dla zamiejscowych 138 marek. Zdolni, ale ubożsi uczniowie mogli otrzymać stypendium od fundacji związanych z G.M. Obok czesnego rodzice musieli ponosić koszty zakupu mundurka, podręczników, zeszytów oraz przyborów szkolnych. Do 1858 po egzaminie maturalnym G.M. ukończyło 437 absolwentów, 952 do 1908 (studia uniwersyteckie podjęło 686, z tego: teol. – 88, prawnicze – 262, medyczne – 173, filoz.-filol. – 163, na innych uczelniach studiowało 111, karierę wojsk. obrało 68, edukację na poziomie szkoły średniej zakończyło 87). W G.M. przechowywana była cenna kolekcja licząca ponad 12 tys. okazów gd. numizmatyki i medalierstwa, wcześniej będąca w zbiorach Gimnazjum Akademickiego, w 1927 przekazana do nowego q Muzeum Krajowego Historii Gd. w Oliwie; zaginęła w 1945. Po 1945 do 2009 mieściło się tam Technikum Przemysłu Spożywczego. MrGl

Tabela: Liczba uczniów w XIX i początkach XX wieku

Dyrektorzy Gimnazjum Miejskiego
1817–1826	August Meineke
1826–1832	Johann Christian Schaub
1833–1869	q Friedrich Wilhelm Engelhardt
1869–1871	Franz Georg Kern (9 VII 1830 Szczecin – 14 XII 1894 Berlin)
1871–1876	Paul Eduard Cauer (18 VIII 1823 Berlin – 1881 Berlin)
1876–1892	q Otto Alexander Carnuth
1892–1902	Ernst Kahle
1902–1921	Heinrich Spiess
1921–1926	Adolf Otto Treichel
1926–1937	Johann Behrend (29 I 1888 – po 1945; od 1 IV 1913 nauczyciel gim. realnego św. Jana (q szkoła św. Jana)
1937–1942	Ernst Kirchner
1942–1945	Kurt Schweiger

MrGl