GILDWARD BOLESŁAW, komendant miejski MO w Gdańsku
BOLESŁAW GILDWARD (ur. 16 VI 1899 Zamość), porucznik, komendant miejski Milicji Obywatelskiej (MO) w Gdańsku. Syn urzędnika Izydora (ur. 1870) i krawcowej Gustawy z domu Lem (ur. 1890), wraz z jego młodszą siostrą Franciszką (ur. 1905) zamordowanych w 1943 przez Niemców. Siostra Eugenia (ur. 1902) po zakończeniu II wojny światowej pracowała w Ministerstwie Przemysłu i Handlu w Warszawie. Deklarował wyznanie mojżeszowe
Po ukończeniu czwartej klasy gimnazjum w Chełmie, w 1915 wraz z rodziną wyjechał do Rosji. Naukę kontynuował w gimnazjum w Orenburgu. Po ukończeniu szóstej klasy w 1918 powrócił z rodzicami do Polski. W 1919 powołany do Wojska Polskiego. Po ukończeniu w 1920 szkoły podchorążych piechoty w Warszawie otrzymał przydział do 2 Dywizjonu Taborów w Lublinie. Jako podporucznik brał udział w latach 1919–1921 w wojnie polsko-rosyjskiej. Po zdemobilizowaniu, w 1921–1931 pracował jako urzędnik w Chełmie. Do 1927 zatrudniony był w firmie „Snop”, po jej bankructwie w firmie „Plon”. W latach 1927–1929 był członkiem Komunistycznej Partii Zachodniej Ukrainy. W 1931, po bankructwie firmy „Plon”, wyjechał do Brazylii, w Rio de Janeiro pracował w firmie „Leit Power” produkującej kable i instalacje elektryczne.
Po powrocie do kraju w 1937, do wybuchu II wojny światowej pracował dorywczo. Brał udział w kampanii wrześniowej 1939. Podczas okupacji był początkowo nauczycielem w rosyjskiej szkole w Łucku. Po wkroczeniu do Łucka Niemców wyjechał w okolice Brześcia. W 1941 wstąpił do działającego w tych w okolicach rosyjskiego oddziału partyzanckiego Fedorowa. Był dowódzcą kompanii, w 1944 otrzymał awans na stopień porucznika.
Po zakończeniu wojny, w czerwcu 1945 wstąpił do MO i do Polskiej Partii Robotniczej (PPR). Początkowo był kierownikiem VIII Komisariatu MO w Gdańsku, od 3 lipca do października 1945 pełnił obowiązki komendanta miejskiego MO w Gdańsku. Po ukończeniu kursu przeszkolenia kierowników jednostek MO w Łodzi został referentem śledczym, a następnie komendantem powiatowym MO w Sztumie. W opinii przełożonych nie wywiązywał się należycie ze swoich obowiązków. Zarzucano mu brak inicjatywy i zmysłu organizacyjnego oraz nieumiejętność utrzymania dyscypliny wśród podwładnych. Podkreślano także jego niechęć do współpracy z organami bezpieczeństwa. Najpewniej pod wpływem tych zarzutów napisał raport o zwolnienie, motywując swoja decyzję wyczerpaniem nerwowym, uniemożliwiającym dalsze pełnienie obowiązków służbowych. Pracę w MO zakończył 31 III 1948. Po zwolnieniu był kierownikiem w fabryce papieru, a następnie pracownikiem pracowni obróbki bursztynu. W 1950 wyjechał na stałe do Palestyny. Dalsze losy pozostają nieznane.
Odznaczony był Medalem za Zwycięstwo nad Niemcami (1945), Krzyżem Partyzanckim (1946), Odznaką Grunwaldzką (1946), Medalem za Odrę i Nysę (1947). Żonaty był z Zofią z domu Zwalewską (ur. 1905). Jego syn Edward (ur. 1927) został zamordowany przez Niemców w 1942.
Bibliografia:
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Gdańsk, 067/278 (akta osobowe Bolesława Gildwarda).
M. Sywula, Milicja Obywatelska w województwie gdańskim 1945-1949, Gdańsk-Warszawa 2020.
