SZAMLEWSKI EDMUND, obrońca Westerplatte w 1939, honorowy obywatel Gdańska
| < Poprzednie | Następne > |
EDMUND SZAMLEWSKI (3 II 1917 Pięciomorgi, gmina Jeżewo, obecnie powiat świecki, województwo kujawsko-pomorskie – 2 VIII 1992 Iława), obrońca Wojskowej Składnicy Tranzytowej (WST) na Westerplatte w 1939 w stopniu kaprala zawodowego, honorowy obywatel miasta Gdańska. Pochodził z rodziny robotniczej, syn Władysława i Marii z domu Schmidt. Ukończył czteroklasową szkołę powszechną. Od 1931 w Szkole Podoficerskiej Piechoty dla Małoletnich Nr 2 w Śremie. Awansował do stopnia kaprala. W 1934, po ukończeniu tej szkoły, jako siedemnastoletni kapral pozostał w służbie zawodowej w wojsku. Skierowany do 5. Pułku Piechoty Legionów w Wilnie. Przydzielony do 2. kompanii II batalionu.
20 IX 1938 delegowany do służby w WST. Rozkazem dziennym Komendanta WST z 31 VIII 1939 wyznaczony dowódcą Warty Nr 5. 1 września dowódca placówki „Wał” (przy bramie kolejowej). Po jej wycofaniu przebywał w placówce „Fort”. 2 września, podczas nalotu bombowego, znalazł się w wartowni Nr 5. Po jej zniszczeniu ranny, wydobyty z ruin podpiwniczenia tej wartowni, przeniesiony został do koszar. W niewoli od 7 IX 1939 (numer jeńca 1889) przebywał w Stalagu I A Stablack (dziś Stabławki, gmina Górowo Iławeckie, powiat bartoszycki, województwo warmińsko-mazurskie). Od 24 IV 1940 w Stalagu VI F Bocholt (Zagłębie Ruhry, Nadrenia Północna–Westfalia). Prawdopodobnie przebywał też w Stalagu VI J Fichtenhein/Krefeld i Dorsten (Zagłębie Ruhry, Nadrenia Północna–Westfalia). Od 18 XII 1940, jako robotnik narodowości niemieckiej 3. grupy (Polak niemieckiego pochodzenia; ze strony matki), pracował jako robotnik torowy w Grudziądzu. 15 IX 1944 wcielony do wojska niemieckiego (Wehrmachtu). Walczył na froncie wschodnim. Od 7 V 1945 w niewoli rosyjskiej, skąd został zwolniony 22 VI 1945.
Po weryfikacji i rehabilitacji pracował jako zwrotniczy w PKP w Iławie. Od 1946 przeniesiony na stanowisko dyżurnego ruchu, na którym pracował do 1968. W 1956 wstąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Od 1970 do emerytury I sekretarz Podstawowej Organizacji Partyjnej. W 1969, ze względu na zły stan zdrowia, przeniesiony do pracy w biurze technicznym. 1 III 1977 przeszedł na emeryturę.
Od maja 1942 żonaty był z poznaną w Wilnie Karoliną (3 I 1922 – 26 XII 1997 Iława), ojciec Zdzisława (ur. 1939 Gdańsk), Henryka (ur. 1945 Iława), Władysława (ur. 1945 Iława), Benedykta (1947 Iława – 9 XII 2015 Bydgoszcz), kolejarza, Marii (ur. 1948 Iława), Janusza (ur. 1957 Iława), absolwenta Akademii Spraw Wewnętrznych w Warszawie (1979). Odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (1990 pośmiertnie), Krzyżem Walecznych (1961), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1974), Medalem za Odrę, Nysę i Bałtyk (1957), Medalem Zwycięstwa i Wolności 1945 (1959), Odznaką Grunwaldzką (1960). Pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu w Iławie. Wspólnie ze wszystkimi Westerplatczykami od 21 V 1998 honorowy obywatel miasta Gdańska.
Bibliografia:
Akta personalne Edmunda Szamlewskiego, Archiwum PKP w Sosnowcu.
Dróżdż Krzysztof Henryk, Walczyli na Westerplatte. Badania nad stanem liczbowym załogi Wojskowej Składnicy Tranzytowej we wrześniu 1939 roku, Oświęcim 2017.
Górnikiewicz-Kurowska Stanisława, Westerplatczycy. Losy Obrońców Wojskowej Składnicy Tranzytowej, Gdańsk 2012 (wyd. 2 poszerzone i poprawione).
Westerplatte, zebrał, opracował i wstępem opatrzył Zbigniew Flisowski, Warszawa 1978.
