Targ Węglowy, widok od strony północnej
TARG WĘGLOWY (Kohlenmarkt), po 1342 miejsce nadane przez Krzyżaków q Głównemu Miastu, nazywane wówczas ugorem przy cment. św. Gertrudy (anger umme sente Gertruden kirchhof), od miejsca lokalizacji ówczesnego szpitala św. Gertrudy. Początkowo plac między zach. murami Głównego Miasta i fosą a Kanałem Raduni; miejsce krzyżowania się szlaków wiodących do gł. wjazdu do miasta. Od XV w. miejsce handlu węglem i gł. miejsce dorocznego sierpniowego q Jarmarku św. Dominika, dlatego nazywany także Dominiksplan (pl. Dominikańskim). Formę placu w pojęciu urbanistycznym otrzymał w XVII w., po wyburzeniu części dawnych murów, zasypaniu fos i po ujęciu od strony zach. i płn. nowożytnymi fortyfikacjami miejskimi. Obszarowo wówczas zmniejszony. Od strony płd. zamknięty zespołem Przedbramia ul. Długiej, w części płn.-wsch. q Wielką Zbrojownią. Po stronie zach., wzdłuż wałów, zwł. w 2. poł. XVII w., powstały liczne wolno stojące stragany, niekiedy w formie jednopiętrowych budynków (o niskim standardzie) ze sklepami i warsztatami. Funkcjonował też targ z tandetą, tzw. Große Vendet lub wprost Tagnete, a na wprost Zbrojowni – Erbsenmarkt (Targ Grochowy). Po stronie wsch. (ku Bramie Złotej) powstały późnobarok. kamieniczki mieszkalne. Istniała wówczas na nim jedna z 2 gd. q szubienic. Do XVIII w. od Targu Drzewnego oddzielały go drewniane umocnienia, połączenie umożliwiała Brama św. Ducha (lub Brandenburska). W 1799–1801 pierzeję płn. zamknął wybudowany w stylu klasycyst., wg proj. q Carla Samuela Helda q Teatr Miejski. Według planów tegoż w 1808 w części zach. 25 istniejących tu kramów przysłonięto charakterystyczną frontową kolumnadą. Powstał wówczas reprezentacyjny plac przy gł. wjeździe do miasta. Kolumnada i ukryte za nią stragany zostały rozebrane w listopadzie 1855, a place przeznaczone pod budowę kamienic czynszowych ze sklepami na parterze. Całość uzyskała wygląd reprezentacyjny. W latach 50. XIX w. przebito przejście z Targu Grochowego na ul. św. Ducha, Theatergasse (ul. Teatralna); po zach. stronie zasadzono także tworzącą aleję 2 szpalery drzew. Od ok. 1880 w kamienicy we wsch. pierzei istniała firma braci Maxa i Kaspra q Freymannów, od 1 IV 1905 na kilku sąsiednich parcelach – dom towarowy. Po zniesieniu wałów obronnych i powstaniu nowej ul. Dominikswall (ul. Wały Jagiellońskie) zach. pierzeję wypełnił m.in. q hotel Danziger Hof. Od 1940 T.W. nosił nazwę pl. Teatralnego. W 1993 otwarty został po zach. stronie tzw. Pasaż Królewski (pow. 750 m², 29 boksów). Obecnie plac pełni funkcję parkingu samochodowego, zamykanego z okazji licznych imprez.
BŚ
