CYBIS JAN (16 II 1897 Wróblin – 13 XII 1972 Warszawa), malarz, krytyk sztuki, jeden z gł. przedstawicieli koloryzmu, czł. grupy kapistów. W 1919 porzucił studia prawnicze dla wrocławskiej Akademii Sztuki i Przemysłu Artystycznego (był uczniem ekspresjonisty Ottona Müllera), od 1921 studiował w krakowskiej ASP u Józefa Pankiewicza. W 1921–24 pracował w krakowskiej ASP, 1924–31 z innymi czł. Komitetu Paryskiego przebywał w Paryżu. Od 1937 red. nacz. „Głosu Plastyków”, był wykładowcą na wakacyjnych kursach plastyki w Krzemieńcu. W 1948 prof. ASP w Warszawie, w epoce socrealizmu ze względów ideologicznych odsunięty od pracy pedag., został kustoszem w Muzeum Narodowym w Warszawie. Od października 1955 do 1957 prowadził pracownię malarstwa w Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Sopocie (q ASP). W 1955 otrzymał Nagrodę Państwową i stopnia za całokształt twórczości malarskiej i Medal 10-lecia Polski Ludowej. W 1973 ustanowiono doroczną nagrodę jego imienia, jedno z najbardziej prestiżowych wyróżnień artyst. W 1980 opublikował dzienniki z 1954–66 Notatki malarskie. Propagowana przez niego estetyka kapistowska zakładała autonomię płótna budowanego barwą, konstytuowaną z kolei przez kontrast z innymi kolorami, traktowanie natury jako punktu wyjścia transpozycji, malarskiego rozstrzygnięcia na płaszczyźnie obrazu. Ogólny program wspólny był założycielom gd. PWSSP. Indywidualny styl artysty wyróżnia połączenie wyrafinowanej kolorystyki i gęstej, fakturowej materii. W bliskich niekiedy abstrakcji obrazach olejnych, akwarelach i rysunkach przeważają akty, martwe natury, pejzaże, wśród których sporo jest widoków morskich, portów itp. (np. Łodzie rybackie, Plaża w Sopocie, Wybrzeże w Orłowie, Kuźnica – akwarela, Ustka – rysunek). Jego dziełem jest też polichromia na Rynku w Lublinie.
EKA
