WENTLAND JOHANN, burmistrz Gdańska
| < Poprzednie | Następne > |
WENTLAND JOHANN (ok. 1480 Elbląg? – stracony 19 VII 1526 Gdańsk), przywódca gd. rewolty, burmistrz. Przed 1517 uzyskał licencjat w zakresie praw i pełnił funkcję syndyka w Elblągu. W Gd. od ok. 1520 (choć związki z miastem miał od 1516). Należał do grona przywódców rewolty gd. pospólstwa z 1524–25, skierowanej przeciw rządzącemu w mieście patrycjatowi. W sier- pniu 1524 został tzw. kapitanem (Hauptmann), stojącym na czele 12 rentmistrzów powołanych spośród pospólstwa i plebsu, mających tworzyć nowy organ władzy w mieście. Był jednym z twórców tzw. Artykułów (Artickelbrief), prezentujących program polit. „partii ludowej”, zawierających postulaty zmian o charakterze polit., ekon. i rel. (w związku z q reformacją), przewidujących m.in.: nakaz likwidacji spółek handl. rujnujących drobnych kupców i prowadzących do wzrostu cen, zakaz lichwy, uchwalenie ordynacji dla ubogich (co nastąpiło w 1525), zapewnienie wolności łowienia ryb, ptaków i zwierzyny przez ludność przedmieść, zniesienie akcyzy, q cła funtowego, postulat dokonywania kiery (q spisy kiery) przez całą społeczność miejską, likwidację kolegium 48 mężów i wprowadzenie w ich miejsce wybieranych spośród pospólstwa 12 rentmistrzów, rozwiązanie zakonów na terenie miasta i przejęcie przez miasto ich majątku, wprowadzenie zasady wyboru proboszczów miejskich parafii. W 1525 wszedł, jako jedyny homo novus, do nowej Rady Miejskiej, wyłonionej po obaleniu starej, patrycjuszowskiej, wskutek rewolty pospólstwa. W 1525–26 był burmistrzem, 1526 usunięty z urzędu, podczas interwencji w Gd. króla pol. Zygmunta Starego aresztowany 3 V 1526, z rozkazu królewskiego ścięty 19 VII 1526 na Langer Markt (Długi Targ) wraz z innymi przywódcami rewolty pospólstwa.
