OBYWATELSTWO MIEJSKIE

< Poprzednie

Następne >

Karat z księgi przyjęcia do obywatelstwa gdańskiego za rok 1566

Składanie przysięgi przez otrzymującego obywatelstwo miejskie 17 III 1598, akwarela z gwaszem ilustrująca gdańską księgę obywatelską z lat 1577-1732

Składanie przysięgi przez otrzymującego obywatelstwo miejskie 11 V 1740, akwarela z gwaszem ilustrująca gdańską księgę obywatelską z lat 1732-1791

Karta tytułowa pierwszego tomu drukowanej edycji ksiąg przyjęcia do obywatelstwa gdańskiego, 2019

OBYWATELSTWO MIEJSKIE (nabycie prawa miejskiego). Procedura obowiązująca (z pewnymi zmianami) od lokacji w 1342 roku Głównego Miasta do roku 1815, usankcjonowana przepisami miejskimi ( wilkierze). Poprzez nabycie praw miejskich otrzymywano obywatelstwo miasta, umożliwiające pełnienie funkcji publicznych, wykonywanie zastrzeżonych zawodów (np. piekarzy), nabywanie posiadłości w mieście i korzystanie z ochrony prawnej. Nabywcą praw miejskich mógł zostać mężczyzna legalnego pochodzenia, mieszkający w mieście na stałe, posiadający uznane wyznanie religijne i stan majątkowy gwarantujący wywiązywanie się ze zobowiązań finansowych wobec miasta. Nadawała je Rada Miejska lub Ordynki, zasadnicze czynności administracyjno-kancelaryjne z tym związane należały do Wetty. Nabycie praw miejskich wiązało się z dość wysokimi opłatami, nie stanowiło jednak niezbędnego warunku do zamieszkania w mieście.

Do początku 2 połowy XVII wieku wyróżniano dwie kategorie obywatelstwa: tzw. wielkie dla kupców, oraz tzw. małe dla głównie rzemieślników i osób nieprowadzących działalności handlowej. Od 1662 obywatelstwo przyznawano w trzech kategoriach: kupieckiej, rzemieślniczej i robotniczej. JZ

Bibliografia:
Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, wstęp i opracowanie Dariusz Kaczor, t. I-VIII, Gdańsk 2019 (edycja źródła, omówienie stanu badań)