FUNDACJA ABEGGA
| < Poprzednie | Następne > |
z lat 1897–1909
w rejonie al. Grunwaldzkiej
FUNDACJA ABEGGA (Abeggsche Stiftung für Arbeiterwohnungen zu Danzig) na rzecz budowy i utrzymania tanich domów dla robotników i uboższych urzędników. Powstała 6 XII 1869 roku, w okresie przemysłowej prosperity Gdańska (rozwoju przemysłu stoczniowego, zbrojeniowego i związanego z tym napływu nowej ludności), dzięki zapisowi testamentowemu Heinricha B. Abegga, założona przez spadkobierców i wsparta zapisami wdowy po Heinrichu, Louisy Caroliny Abegg z domu Muhl (1795–1870; Abraham Ludwig Muhl, Towarzystwo Pokoju) i jej córki Julii Marii Abegg (1829–1902).
Od 21 II 1870 na czele zarządu fundacji stał zięć ofiarodawcy Georg Friedrich Abegg, w skład pierwszego Zarządu wchodzili John Gibsone (sekretarz, w Zarządzie do śmierci w 1907), Carl August Momber (skarbnik), Julius Albert Licht (do 1890), Otto Robert Petschow (do 1898), Heinrich Rickert i Heinrich Theophil Piwko (do 1899).
W kwietniu 1871 roku, po wykupieniu terenu, wybudowano pierwszy dom na Dolnym Mieście, przy Feldweg (ul. Polna, od roku 1876 od nazwiska fundatora Abegg-Gasse, obecnie ul. Dobra). 30 V 1890 nieopodal, przy Hühnerberg (Kurza Góra, obecnie ul. Kurza), otwarto łaźnię publiczną. Do 1913 roku wybudowano 306 domów jedno- i wielorodzinnych, z 532 mieszkaniami jedno- i dwupokojowymi z kuchnią i ubikacją, w których mieszkało 2,5 tysiąca osób. Domy, pozbawione ozdób, miały dwie kondygnacje (oraz strych i piwnicę) i mały ogródek. Większe osiedla powstały w latach 1871–1875 na Dolnym Mieście (22 domy, 84 mieszkania), 1889–1894 w Nowym Porcie przy Wilhelmstraße (ul. Wolności; 56 domów, 63 mieszkania), a także we Wrzeszczu: w latach 1895–1900 w rejonie Eigenhausstraße (ul. Własna Strzecha; 151 domów i 218 mieszkań), 1897–1906 w rejonie obecnej al. Grunwaldzkiej – przy Lichtstraße (ul. Kolejarzy), Petschowstraße (w roku 1945 ul. Stanisława Dubois, od 1946 ul. Miedziana), Piwkostraße (ul. Syrokomli; Heinrich Piwko), Pfefferstraße (w 1945 ul. Czerwonego Sztandaru, od 1946 ul. Gomulickiego), Hennigsstraße (w 1945 ul. Barlickiego, od 1946 ul. Ceglana; 65 domów, 129 mieszkań), 1906–1907 przy Brösener Weg (ul. Chrobrego 42A–46B), na działce nabytej w 1905 roku (pięć domów, dwanaście mieszkań; obecnie istnieją trzy domy: nr 16, 26–28 oraz 34–36).
Domy, które należały do najtańszych w mieście, można było kupić na dogodnych warunkach (system rat, kredytów hipotecznych). Fundacja wprowadziła zakaz picia w domach alkoholu, jej wysłannicy sprawdzali stan utrzymania porządku w mieszkaniach. Oprócz tego budowała przedszkola, biblioteki, kantyny, tanie kuchnie i domy noclegowe dla bezdomnych. Zajmowała się dożywianiem ubogich zimą. Zakończyła działalność z wybuchem I wojny światowej. Rozwiązała się po roku 1921, gdy z powodu inflacji utraciły wartość posiadane kapitały. Ostatnim prezesem był Carl E. Rodenacker.
