SZPITAL ŚW. DUCHA
| < Poprzednie | Następne > |
SZPITAL ŚW. DUCHA (Heilig-Geist-Hospital), najstarszy znany szpital gdański dla ludzi starych i ubogich. Działał (w nieznanym miejscu) już w mieście na prawie lubeckim ( Stare Miasto). Na Głównym Mieście istniał przed rokiem 1333, początkowo przy ul. (nazwanej od wezwania kościoła i szpitala) św. Ducha (1336 platea sancti spiritus, Heilige-Geist-Gasse), zapewne między ul. Kozią i Kołodziejską, w latach 1353–1357 przeniesiony we wschodnie okolice Bramy Zamkowej i muru obronnego oddzielającego Główne Miasto od Starego Miasta, u zbiegu ul. Tobiasza (początkowo nazwanej Nową św. Ducha, gdy dotychczasowa ul. św. Ducha nazywana była w 1357 alte Heilig-Geist-Gasse) i ul. U Furty. 23 IV 1382 wielki mistrz krzyżacki przekazał zarząd szpitala Radzie Głównego Miasta, zastrzegając jedynie obowiązek opieki nad starymi i chorymi Krzyżakami (z zamku gdańskiego) oraz powoływanie i odwoływanie kapelana szpitala w porozumieniu z gdańskim komturem domowym. Pierwotnie budynek szpitalny przylegał do przyszpitalnej kaplicy św. Ducha, następnie do kościoła św. Ducha. W początku XVII wieku popadał w ruinę rozebrany, odbudowany w roku 1647, ale bliżej murów (zachowany do dziś, obecnie ul. Tobiasza), jako wolno stojący obiekt z 25 izbami mieszkalnymi. Brak nadzoru Rady Miejskiej doprowadził do nadużyć. W 1546 przywrócono kolegialne zarządzanie przez 4 prowizorów, a także połączono ze szpitalem św. Elżbiety. W 1454 roku, w początku wojny trzynastoletniej, Rada Głównego Miasta zapewniła dożywotni pobyt w szpitalu starym i chorym Krzyżakom z kapitulującego zamku. Od początku XV wieku, na miejsce ubogich przyjmowano prebendariuszy wkupujących się za 100–200 grzywien. W 1797 połączony ze zlikwidowanym Szpitalem św. Elżbiety, tworząc Vereinigte Hospitäler zum Heiligen Geist und St. Elisabeth (zjednoczone szpitale św. Ducha i św. Elżbiety). Od roku 1844, z powodu sprzedaży budynków Szpitala św. Elżbiety, przejął całkowity obowiązek zapewnienia mieszkań pensjonariuszom (wówczas 82) zjednoczonych szpitali. W 1945 zabudowania szpitala oraz kościoła św. Ducha uległy spaleniu. Budynek szpitalny odbudowany; z całkowicie przebudowanym wnętrzem służy obecnie jako dom mieszkalny. Przetrwał portal.
