KURKOWA, ulica
| < Poprzednie | Następne > |
KURKOWA, ulica (Schießstange), od ob. ul. 3 Maja (Promenade, Horst-Hoffmann-Wall) do q Grodziska, po lewej stronie krzyżuje się z ob. ul. Strzelecką (Schützengang). Powstała w 2. poł. XVI w. i miała charakter typowo gosp. Oddzielała teren Strzelnicy (q Ogród Strzelecki i Dom Strzelecki) od tylnej zabudowy gosp. długich działek ogrodowych płn. bloku q Nowych Ogrodów. Przedłużeniem w kierunku zach. była pierwotnie Weinbergstraße (ul. Zakopiańska). Zabudowa, szczególnie płd., całkowicie zniszczona 1577 (podczas q wojny Gd. z królem pol. Stefanem Batorym). Odbudowana, w 2. poł. XVII w. przy rozbudowie fortyfikacji Grodziska skrócona od strony zach. Do końca 1. poł. XIX w., obok obiektów Strzelnicy i ogrodów, zabudowę stanowiły gospody i letnie rezydencje. W 1851 kwadrat ob. ul.: Kurkowej, Strzeleckiej, Nowych Ogrodów i 3 Maja przeznaczono na potrzeby sądu i więzienia (q Areszt Śledczy) oraz innych budynków użyteczności publicznej. Ukształtowana w 2. poł. XIX i na pocz. XX w. zabudowa przetrwała do 1945. Położona po płn. stronie pierwsza posesja należała w dalszym ciągu do Strzelnicy. Kolejne posesje: 2, 3 i 4 zajmowały kamieniczki lokatorskie. Obok nich (Kurkowa 5) zlokalizowany był cment. katolicki (q cmentarze na terenie Śródmieścia. Nowe Ogrody). W niewielkiej kamieniczce (nr 6) po 1945 znajdowała się strażnica 13 Kaszubskiego Pułku Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, który 1945–56 był współodpowiedzialny za ochronę zewnętrzną więzienia i transporty więźniów. Na prawo od kamienicy 8 można było dojść wąską drogą (Grüngürtel) na teren fortyfikacji Grodziska. Do 1946 sąsiedztwo kamienicy po przeciwnej stronie ul. stanowił cment. Nowy Katolicki. Po II w. świat. kamienica w części służyła przez lata MO, później policji. Dawne kamienice 10–11 stanowią od 1946 zwartą zabudowę Aresztu Śledczego. Leżące za nim kamienice 15–17 były obiektami mieszkalnymi. Po 1945 zlikwidowano zabudowę 1–5, 9 i 15–18. Latem 1946 powiększono teren więzienia, w jego obrębie znalazła się większość ulicy zamkniętej dla ruchu miejskiego. Po płn. stronie ulicy nie zachowały się elementy poprzedniej architektury. Decyzją MRN z XII 1950 nastąpiło formalnoprawne przekazanie zajętych przez więzienie terenów pod zarząd kwatermistrzostwa WUBP. W 1955 grunty i obiekty przekazano w użytkowanie Wydz. Więziennictwa Ministerstwa Sprawiedliwości. W 2003 odtworzono nawierzchnię ulicy sprzed 1945 (asfalt zastąpiono brukiem). Wstępu na teren niedostępnej dla mieszkańców części ul. strzegą 2 bramy: od strony zach. Brama I (od 1946) i od strony wsch. Brama III (od 2008).
