SOBIESZEWO
| < Poprzednie | Następne > |
SOBIESZEWO (Bohnsack), obecnie część jednostki pomocniczej Gdańska q Wyspa Sobieszewska (q administracyjny podział). Pierwotnie wieś (z uwagi na erozję koryta Wisły zmieniająca w ciągu wieków układ przestrzenny). Wzmiankowana około roku 1400 jako Bonensak (z karczmą), w 1438 jako Bonsag, ale posiadanie tzw. prawa polskie za czasów krzyżackich sugeruje jej istnienie już przed rokiem 1308. Od XVI wieku Bonsack (niemiecki Bohnsack – worek fasoli; nazwa mogła pochodzić także od pruskiego Bonzelake). W XIV wieku powstał tu zapewne kościół (wzmiankowany jednak dopiero w 1583), parafia (stan z połowy XVI wieku) obejmowała Świbno, Przegalinę, q Orlinki, Mikoszewo, Górki, Krakowiec, Stogi, Wieniec. Od 1454 posiadłość miasta Gdańska, puszczana w dzierżawę. Przed rokiem 1590 kościół za sprawą Rady Miejskiej Gdańska przeszedł w ręce protestantów, katolików zaliczano do parafii w q Kaplicy Królewskiej w Gdańsku (q kościół Matki Boskiej Saletyńskiej). W XVII wieku dzierżawcą był Gabriel Schlieff. W 1793 roku było tu 59 gospodarstw i 294 mieszkańców. Od 1793 w granicach Królestwa Prus; w okresie 1807–1813 w granicach q I Wolnego Miasta Gdańska (WMG); w 1813 w Sobieszewie przebywały oddziały francuskie.
W 1819 roku liczyło 36 domów i 305 mieszkańców, funkcjonował wiatrak zbożowy i kuźnia. W latach 1840 i 1860 wiosenne wylewy Wisły zniszczyły część zabudowy, podmyły kościół. W 1886 było tu 80 budynków i 725 mieszkańców. Od roku 1878 należało do gminy wiejskiej q Przegalina, powiat Niziny Gdańskie (Danziger Niederung). Na przełomie XIX i XX wieku powstały nad brzegiem morza kąpielisko i hala plażowa, wybudowano Kurhaus (Dom Zdrojowy), Gasthaus zur Stadt Danzig (Dom Gościnny Miasta Gdańska), pensjonaty, hotel Lindenhof. Od 1920 roku w granicach q II WMG; w 1923 w 232 budynkach mieszkały 864 osoby.
W marcu 1945 roku w okolicach Sobieszewa, podobnie jak w innych częściach Wyspy Sobieszewskiej, znajdowały się po ucieczce z Gdańska resztki wojsk niemieckich, które skapitulowały dopiero 8 V 1945. W maju 1945 przekazano Sobieszewo administracji polskiej jako sołectwo Bąsak, należące do gminy Śpiewowo (q Świbno). Od roku 1947 Bąsak przemianowano oficjalnie na Sobieszewo, nazwane tak na cześć królowej Marii Kazimiery d’Arquien (1641–1716), zwanej Marysieńką, żony króla polskiego Jana III Sobieskiego, która według podania miała zatrzymać się w tutejszej karczmie. W 1950 Sobieszewo liczyło 61 budynków i 282 mieszkańców; po zmianie podziału administracyjnego w grudniu 1954 siedziba Gromady. W 1962, w celu utrzymania i eksploatacji urządzeń melioracyjnych, powołano Spółkę Wodną „Wyspa” z siedzibą w Sobieszewie. W 1969 roku wybudowano wodociągi. W granicach administracyjnych Gdańska od 1 I 1973. 1 IX 1945 rozpoczęto naukę w szkole podstawowej (w budynku przy obecnej ul. Promienistej 5, od 1946 w baraku przy tej samej ulicy, nr 7, od 1953 przy ul. Turystycznej 54, w budynku spalonego w 1945 Gasthausu). Parafię katolicką erygowano 1 I 1947 pod zarządem Zgromadzenia Księży q Saletynów. W 1950 w 61 domach mieszkały 282 osoby. Oficjalnie od 1947 zmieniono charakter wsi z osiedla rybackiego na miejscowość o charakterze wyłącznie letniskowo-wypoczynkowym (co wiązało się z zagospodarowaniem plaż). W 1963 roku Szkoła Podstawowa w Sobieszewie (do 1990 im. Janka Krasickiego) otrzymała nowy budynek („tysiąclatka”) przy ul. Wczasowej 6 (ob. ul. Tęczowa) (2000–2002 zmodernizowana i rozbudowana, obecnie Zespół Kształcenia Podstawowego: Przedszkole nr 61 i Szkoła Podstawowa nr 87). 1 I 1973 Sobieszewo włączono w granice administracyjne Gdańska. W 1974 powstał Specjalny Zakład Wychowawczy (ul. Tęczowa 1), następnie Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy nr 1 dla dzieci, które weszły w konflikt z prawem lub po sądownym ograniczeniu w stosunku do nich praw rodzicielskich (od 1999 znajduje się tu Zespół Specjalnego Kształcenia Podstawowego i Gimnazjum nr 1). W latach 1963–1999 w lasach w północno-zachodnich części Sobieszewa stacjonował 23. dywizjon rakietowy obrony przeciwlotniczej. Od 1991 roku działał przy ul. Turystycznej 23 ośrodek opieki społecznej prowadzony przez q pallotynki. Komunikacja z pozostałym obszarem Gdańska odbywa się głównie przez most pontonowy na Wiśle (q Most Sobieszewski).
