TELEFONICZNA PORADNIA JĘZYKOWA UNIWERSYTETU GDAŃSKIEGO
TELEFONICZNA PORADNIA JĘZYKOWA UNIWERSYTETU GDAŃSKIEGO (TPJ UG). Instytucja działająca na rzecz kultury języka, funkcjonująca przy Instytucie Filologii Polskiej UG. Jej podstawowym zadaniem jest rozstrzyganie wątpliwości poprawnościowych (i szerzej – dotyczących użycia języka) zgłaszanych telefonicznie przez użytkowników polszczyzny. Jest jedną z pięciu poradni językowych, do których usług odsyła Rada Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk.
Od 1964 językoznawcy z Oddziału Gdańskiego Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego, a od 1970 także z nowo utworzonego UG, udzielali porad językowych przez telefon w sposób niesformalizowany i nieregularnie. TPJ UG działa oficjalnie od 8 X 1973, kiedy to otrzymała – na prośbę ówczesnego kierownika Zakładu Języka Polskiego UG, doc. Bogusława Krei – numer telefoniczny 41 15 15, przekształcony następnie w (058) 341 15 15, w 2008 zmieniony na 58 523 20 25. Nieprzerwaną działalność TPJ UG zawieszano na kilka miesięcy jedynie w latach akademickich 1981/82 z powodu stanu wojennego oraz 2019/20 (ze względu na zamknięcie pomieszczeń UG po wybuchu pandemii COVID-19).
Poradnia jest czynna w dni powszednie w godz. 13.00–14.30 (do 2001 w godz. 13.00–15.00), od października do końca czerwca. Mieści się w pokoju 3.52 (147 według pierwotnej numeracji, stosowanej przed wyodrębnieniem się Wydziału Filologicznego) w Instytucie Filologii Polskiej UG (Gdańsk-Oliwa, ul. Wita Stwosza 55), przy czym od czasu pandemii COVID-19 niektóre dyżury pełnione są zdalnie (numer TPJ UG jest przekierowywany na prywatne telefony dyżurujących). Osoby udzielające porad w TPJ UG to pracownicy (także emerytowani) Instytutu Filologii Polskiej UG, zwykle będący zarazem członkami Oddziału Gdańskiego Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego.
W pierwszych dekadach działalności TPJ UG miała charakter lokalny – odpowiadała na potrzeby mieszkańców Pomorza, którzy mogli się o niej dowiedzieć m.in. z gdańskiej prasy (w latach 70. XX w. numer telefonu TPJ UG był regularnie zamieszczany w rubryce „Dyżury aptek i szpitali” w „Głosie Wybrzeża”). Z wątpliwościami językowymi dzwonili często urzędnicy i pracownicy trójmiejskich przedsiębiorstw (pierwszy telefon został wykonany z hali maszyn Dyrekcji Budownictwa Rolniczego w Gdańsku). Z czasem grupa odbiorców oraz zasięg terytorialny działalności TPJ UG uległy rozszerzeniu: w drugiej dekadzie XXI w. dzwoniący to najczęściej redaktorzy, korektorzy i tłumacze z całej Polski, którzy informacje o poradni czerpią z internetu.
TPJ UG udziela rocznie ok. 900 porad (823 odnotowane porady w roku akademickim 2020/21; 963 – w roku akademickim 2021/22; 856 – w roku akademickim 2022/23). Dotyczą one m.in. ortografii (wielkie i małe litery, pisownia łączna i rozdzielna), interpunkcji, składni, odmiany nazwisk, pragmatyki językowej. Pytania kierowane do poradni są archiwizowane – do 2020 były notowane w specjalnie do tego przeznaczonych zeszytach, następnie zaczęto je rejestrować w formie elektronicznej. Na podstawie pytań zadanych TPJ UG powstały książki: Poradnia językowa, słucham… Wybór odpowiedzi Telefonicznej Poradni Językowej Uniwersytetu Gdańskiego, red. Ewa Rogowska-Cybulska, Małgorzata Milewska-Stawiany, Gdańsk 2016, oraz Poradnia językowa, słucham… 2. Wybór odpowiedzi Telefonicznej Poradni Językowej Uniwersytetu Gdańskiego w pięćdziesięciolecie jej działalności (1973–2023), red. Ewa Badyda, Joanna Ginter, Gdańsk 2023.
| Lata | Imię i nazwisko |
|---|---|
| 1973–2001 | Bogusław Kreja |
| 2001–2015 | Małgorzata Milewska-Stawiany |
| 2015–2017 | Ewa Rogowska-Cybulska |
| 2017–2019 | Izabela Kępka |
| 2019– | Ewa Badyda |
Bibliografia:
Archiwum TPJ UG.
Rogowska-Cybulska Ewa, Popularyzacja wiedzy o języku polskim w WSP i na UG, [w:] Z dziejów językoznawstwa polonistycznego w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku i na Uniwersytecie Gdańskim, red. Jolanta Maćkiewicz, Ewa Rogowska-Cybulska, Jerzy Treder, Gdańsk 2006, s. 314–317.
Słowo wstępne, [w:] Poradnia językowa, słucham… Wybór odpowiedzi Telefonicznej Poradni Językowej Uniwersytetu Gdańskiego, red. Ewa Rogowska-Cybulska, Małgorzata Milewska-Stawiany, Gdańsk 2016, s. 7–8.
https://fil.ug.edu.pl/wydzial/instytuty/instytut-filologii-polskiej/dzialalnosc-instytutu/porady-jezykowe/telefoniczna-poradnia-jezykowa.
