BIS ALEKSANDER, dowódca ZOMO w Gdańsku
ALEKSANDER BIS (25 IV 1920 Trzydnik Mały, województwo lubelskie – 5 XII 1983), dowódca Zmotoryzowanych Odwodów Milicji Obywatelskiej (ZOMO) w Gdańsku. Syn właścicieli ośmiohektarowego gospodarstwa rolnego Wawrzyńca (ur. 1882) i Leontyny z domu Dec (1889–1958). Brat Bolesława (ur. 1910), Mieczysława (ur. 1912), Adolfa (ur. 1925) i Heleny (ur. 1931). Deklarował się jako niepraktykujący katolik. W 1935 ukończył Szkołę Powszechną w Trzydniku Małym. Do 1942 pomagał rodzicom w prowadzeniu gospodarstwa. Podczas okupacji zaangażował się w działalność polityczną. W marcu 1942 wstąpił do Polskiej partii Robotniczej (PPR) oraz do działającego na terenie Lubelszczyzny oddziału partyzanckiego Gwardii Ludowej, gdzie pełnił funkcję dowódcy drużyny. Od 1944 był dowódcą kompanii do zadań specjalnych Armii Ludowej. W maju 1944 otrzymał awans na podporucznika, po dwóch miesiącach na porucznikiem. Przez cały okres służby w oddziałach partyzanckich posługiwał się pseudonimem „Korsarz”.
27 VII 1944 wstąpił do Milicji Obywatelskiej (MO). Początkowo otrzymał przydział do Komendy Wojewódzkiej (KW) MO w Lublinie, a następnie w 1945 do tożsamych jednostek w Kielcach i Łodzi. Pracę w gdańskiej KWMO na stanowisku referenta służby zewnętrznej rozpoczął 31 V 1947. Po ukończeniu w 1948 Kursu Przeszkolenia Kierowników Jednostek MO w Łodzi, w latach 1949–1950 był komendantem powiatowym MO w Kościerzynie. Następnie do 1967 pełnił szereg kierowniczych stanowisk w strukturach Komendy Wojewódzkiej MO w Gdańsku. Był m.in. zastępcą naczelnika Wydziału II, dyżurnym miasta oraz naczelnikiem Wydziału Kontroli Ruchu Drogowego. W 1957 zdał maturę w Liceum Ogólnokształcącym dla Pracujących w Gdańsku. Jednocześnie awansował: od 1952 kapitan, od 1956 major, od 1966 podpułkownik.
W pracy postrzegany był jako osoba spokojna, grzeczna, ale mało towarzyska. 11 XII 1967, wbrew własnej woli, został mianowano dowódcą gdańskiego ZOMO. Niejednokrotnie informował przełożonych o niechętnym sprawowaniu powierzonego mu stanowiska. Nie mogąc doczekać się wyznaczenia następcy, 31 X 1969 odszedł na emeryturę.
Odznaczony był: Srebrnym (1945) i Złotym Krzyżem Zasługi (1954), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1959), Srebrnym Krzyżem Orderu „Virtuti Militari” (1959), Krzyżem Partyzanckim (1944), odznaką „10 lat w Służbie Narodu” (1954), Medalem 10-lecia Polski Ludowej (1955), odznaką „20 lat w Służbie Narodu” (1964), Brązowym Medalem za Zasługi dla Obronności Kraju (1967). Żonaty był z Haliną z domu Karczmarczyk (ur. 1927). Zmarł po długiej chorobie.
Bibliografia:
Archiwum Instyutu Pamięci Narodowej Oddział Gdańsk, 032/81 (akta osobowe Aleksandra Bisa).
