Dzielnica Matarnia na tle administracyjnego podziału miasta Gdańska
Przebieg granicy dzielnicy Matarnia według statutu dzielnicy z 2014
„Osiedle 40-lecia PRL”, 1990
Kościół św. Walentego w Matarni
MATARNIA (1283 Wielkie Chojno, XVI wiek Mattern), dzielnica Gdańska ( administracyjny podział). Według statutu dzielnicy z 2014 jej granice „stanowi koniec ul. Słowackiego na granicy miasta oraz południowe ogrodzenie lotniska do lasu przy ul. Banińskiej. Następnie skrajem lasu do ul. Budowlanych w miejscu przecięcia ... nasypu kolejowego i do Potoku Strzyża. Potokiem Strzyża do wysokości ogrodów działkowych Złota Karczma, potem skręca na północ. Następnie skrajem lasu i ogródków przecina ul. Słowackiego za ul. Harfową. Omija
osiedle domków i skrajem lasu biegnie w kierunku wschodnim do obwodnicy. Obwodnicą na północ do ogródków działkowych Owczarnia, gdzie skręca na wschód do ul. Meteorytowej i granicy miasta. Potem granicę Matarni stanowi granica miasta”. Do dzielnicy należą: Firoga, Klukowo, Rębiechowo, Trzy Norty, Zajączkowo, Złota Karczma. Na terenie dzielnicy znajduje się Port Lotniczy im Lecha Wałęsy, głównymi drogami są: ul. Słowackiego i obwodowa Trójmiasta (al. Kazimierza Jagiellończyka; obwodnice), przy ich węźle (zwanym węzłem Matarnia) znajduje się Park Handlowy Matarnia, położone na obszarze Złotej Karczmy.
W 1283, jako wieś Wielkie Chojno, nadana przez księcia Mściwoja II opactwu cystersów w Oliwie, od 1398 istniał w niej kościół. Wieś zniszczona w 1433 podczas najazdu husytów i ponownie w czasie wojny trzynastoletniej. Odbudowana przed 1472 (nie wiadomo, czy w tym samym miejscu), z nowym, murowanym kościołem pod wezwaniem Bożego Ciała obsługiwanym przez cystersów oliwskich; istniał cmentarz. W 1583 liczyła 20 mieszkańców.
Zniszczona w 1577, w czasie wojny Gdańska z królem polskim Stefanem Batorym, ponownie odbudowana z nowym kościołem, według wizytacji z lat 1583–1584 z zamiennymi wezwaniami Bożego Ciała lub św. Materna (pierwszego biskupa Kolonii, zmarłego około 328, apostoła Alzacji, orędownika w chorobach zakaźnych). W XVIII wieku kościół nosił wezwania św. Materna i św. Walentego (męczennika, zmarłego około 269, lekarza, patrona miłości i związków małżeńskich) ( kościół św. Walentego). Po objawieniu około 1769 i rozwinięciu się w okolicy kultu Matki Boskiej, szczególnie w Matemblewie (wówczas części Matarni) ( Sanktuarium Matki Bożej Brzemiennej) za sprawą proboszcza Matarni, cystersa z klasztoru oliwskiego Bernarda Mateblowskiego (Matemblewskiego; 1720 Olsztyn – 23 VIII 1794 Oliwa), nastąpiło skojarzenie maternus = macierzyństwo. Po sekularyzacji przez władze pruskie dóbr klasztoru oliwskiego (1772) własność państwowa, w 1807 przekazana Gdańskowi, przez miasto wypuszczana w dzierżawę. W końcu XVIII wieku wybudowano dwór, przebudowywany, zachowany.
W 1686 potwierdzono źródłowo istnienie we wsi szkoły, w 1734 karczmy. W 1782 mieszkało we wsi 90 katolików, w 1869 w 16 domach mieszkało 181 osób: 166 katolików i 15 ewangelików, nadal funkcjonowała szkoła.
Wieś zajęta przez Armię Czerwoną 24 III 1945. Po wojnie 1945 Państwowe Gospodarstwo Rolne (w południowo-wschodniej części), w granicach administracyjnych Gdańska od 1 I 1973. W części północno-zachodniej 27 IX 1984 wmurowano akt erekcyjny pod pierwszy budynek osiedla „40-lecia PRL” (ul. Kadetów, Elewów, Podchorążych), początkowo głównie dla milicjantów i pracowników służby zdrowia (zgodę na budowę wydał wojewoda gdański w lutym 1984, powstało według planów Biura Projektowego Budownictwa Wiejskiego Gdańsk). Po uruchomieniu Pomorskiej Kolei Metropolitalnej od lipca 2015 przy ul. Budowlanych 77 funkcjonuje siedziba obsługującej ją spółki, 1 IX 2015 otwarto przystanek Gdańsk Matarnia, od 2022 przystanek Gdańsk Firoga. RED
Ulice dzielnicy Matarni
| Ulica
|
Osiedle
|
Początek obowiązywania nazwy
|
Uwagi
|
| Agrarna
|
Firoga
|
od 19 IV 1977
|
|
| Astronautów
|
Klukowo
|
od 19 IV 1977
|
|
| Azymutalna
|
Klukowo
|
od 19 IV 1977
|
|
| Budowlanych
|
Firoga
|
od 26 VI 1975
|
od nr. 33 i nr. 44 do końca
|
| Cytrowa
|
Matarnia
|
od 19 XII 1990
|
|
| Dedala
|
Klukowo
|
od 16 X 1997
|
|
| Elewów
|
Firoga
|
od 4 X1989
|
|
| Harfowa
|
Matarnia
|
od 19 XII 1990
|
|
| Ikara
|
Klukowo
|
od 19 IV 1977
|
|
| Internetowa
|
Klukowo
|
od 29 V 2008
|
|
| Jesienna
|
Firoga
|
od 19 IV 1977
|
|
| Kadetów
|
Firoga
|
od 4 X 1989
|
|
| al. Kazimierza Jagiellończyka
|
Firoga
|
od 27 IX 2007
|
Obwodnica Zachodnia Trójmiasta
|
| Klukowska
|
Klukowo
|
od 19 IV 1977
|
|
| Lirowa
|
Matarnia
|
od 19 XII 1990
|
|
| Lutniowa
|
Matarnia
|
od 19 XII 1990
|
|
| Podchorążych
|
Firoga
|
od 4 X 1989
|
|
| Radiowa nazwa od 19 IV 1977 (Klukowo)
|
Klukowo
|
od 19 IV 1977
|
|
| Radarowa
|
Klukowo
|
od 19 IV 1997
|
|
| rondo Jacka Kaczmarskiego
|
Firoga
|
od 22 XII 2004
|
|
| Satelitarna
|
Klukowo
|
od 25 VI 2009
|
|
| Sąsiedzka
|
Firoga
|
od 19 IV 1977
|
część
|
| mjr. Mieczysława Słabego
|
Matarnia
|
od 19 XII 1990
|
|
| Juliusza Słowackiego
|
Firoga
Klukowo
|
od 1945
|
od nr. 157 i nr 132 do końca
|
| Spadochroniarzy
|
Klukowo
|
od 19 IV 1977
|
|
| Synów Pułku
|
Klukowo
|
od 23 V 2002
|
|
| Szybowcowa
|
Firoga
|
od 19 IV 1977
|
|
| Śmigłowa
|
Firoga
|
od 19 IV 1977
|
|
| Teleskopowa
|
Klukowo
|
od 19 IV 1977
|
|
| Telewizyjna
|
Klukowo
|
od 19 IV 1977
|
|
| Kazimierza Wiłkomirskiego
|
Klukowo
|
od 25 X 2001
|
|
| Wiolinowa
|
Matarnia
|
od 19 XII 1990
|
|
| Jana Wojnarskiego
|
Klukowo
|
od 1 VIII 1996
|
|
| Zenitowa nazwa od 19 IV 1977
|
Klukowo
|
od 19 IV 1977
|
|
| Złota Karczma
|
Matarnia
|
od 19 IV 1977
|
|
| BŚ
|
|
Liczba ludności dzielnicy Matarnia
| Rok
|
Liczba ludności
|
| 2010
|
5819
|
| 2011
|
5820
|
| 2012
|
5836
|
| 2013
|
5839
|
| 2014
|
5891
|
| 2015
|
5867
|
| 2016
|
5803
|
| 2018
|
5831
|
| RED
|
