LINDE JOHANN WILHELM, pastor kościoła św. Ducha
(uzupelnienie LM (22.11.2020)) |
|||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
[[File:Johann_Wilhelm_Linde.jpg|thumb|Johann Wilhelm Linde, około 1820]] | [[File:Johann_Wilhelm_Linde.jpg|thumb|Johann Wilhelm Linde, około 1820]] | ||
| − | '''JOHANN WILHELM LINDE''' (14 I 1760 Toruń – 16 II 1840 Gdańsk), teolog, pastor [[KOŚCIÓŁ ŚW. DUCHA | kościoła św. Ducha]]. Syn mistrza ślusarskiego Johanna Jacobsena, przybyłego około 1749 | + | '''JOHANN WILHELM LINDE''' (14 I 1760 Toruń – 16 II 1840 Gdańsk), teolog, pastor [[KOŚCIÓŁ ŚW. DUCHA | kościoła św. Ducha]]. Syn mistrza ślusarskiego Johanna Jacobsena, przybyłego około 1749 do Torunia ze Szwecji oraz Anny Barbary, córki rzeźbiarza Johanna Antona Langenhahna; brat lingwisty Samuela. Od 1772 był uczniem gimnazjum w Toruniu, studiował teologię na uniwersytecie w Lipsku (1778–1781) i Halle (1781–1782), gdzie uzyskał tytuł doktora z teologii.<br/><br/> |
| − | Od | + | Od 1782 w Gdańsku, początkowo nauczyciel prywatny, najpierw u gdańskiego [[RADA MIEJSKA | radcy]] Johanna Georga Döringa (1711–1792), następnie [[FRANTZIUS THEODOSIUS CHRISTIAN | Theodosiusa Christiana Frantziusa]], od 1786 konrektor [[SZKOŁA MARIACKA | szkoły mariackiej]]. Od wyboru 30 I 1792 do śmierci pastor kościoła św. Ducha, w którym do około 1815 głosił kazania, także w języku polskim. Odrzucał propozycje objęcia wyższych urzędów: pastora gdańskich kościołów [[KOŚCIÓŁ I KLASZTOR FRANCISZKANÓW ŚW. TRÓJCY | św. Trójcy]] i [[KOŚCIÓŁ ŚW. JANA CHRZCICIELA I ŚW. JANA APOSTOŁA | św. Jana]], rektora gimnazjum w Toruniu oraz seniora kościołów w Toruniu i Berlinie. Od 1816 inspektor szkolny dla rejonu Żuław Gdańskich, od 1823 także superintendent tego rejonu. W 1824 doktor honoris causa uniwersytetu w Greifswaldzie za prace literackie (publikowane między innymi w „Danziger Abendzeitung”), od 1825 superintendent tego uniwersytetu, w 1836 honorowy obywatel Torunia. Członek między innymi [[TOWARZYSTWO BIBLIJNE | Towarzystwa Biblijnego]] i [[TOWARZYSTWO POKOJU | Towarzystwa Pokoju]]. Z uwagi na stan zdrowia w 1836 zrezygnował ze wszystkich funkcji za wyjątkiem stanowiska pastora. Uznanie zdobył swoim przekładem z języka hebrajskiego biblijnej ''Księgi Mądrości Syracha'' (''Sittenlehre des Jesu Sirach'', A.H.Niemeyer, Lepzig, 1782); w 1795 wydał też jej tłumaczenie na grekę. <br/><br/> |
| − | Po raz pierwszy żonaty był z Louise z domu Nussbaum, zmarłą w Gdańsku 15 IX 1836 w wieku 37 lat. Od 1793 | + | Po raz pierwszy żonaty był z Louise z domu Nussbaum, zmarłą w Gdańsku 15 IX 1836 w wieku 37 lat. Od 1793 żonaty z Concordią Eleonorą (1772 – 25 IV 1856 Gdańsk), córką kaznodziei Ephraima Ohlerta. Miał niezamężne córki: Ernestinę Friederikę (1809 – 30 VI 1843 Gdańsk), rentierkę, Anne Anette Elisabeth (1813 Gdańsk – 30 X 1874 Gdańsk) i Wilhelminę (zm. po 1856). {{author: MrGl}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/> |
| + | '''Bibliografia''':<br/> | ||
| + | „Danziger Dampfboote”, nr 24 i 25 z 24 i 25 II 1840 (nekrolog).<br/> | ||
| + | „Danziger Intelligenzblatt”, nr 224 z 24 IX 1856, s. 2003 (nekrolog pierwszej żony), nr 98 z 28 IV 1856, s. 1079 (nekrolog drugiej żony).<br/> | ||
| + | Czerniakowski Małgorzata, ''Linde Jan Wilhelm'', w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego. Suplement I, Gdańsk 1998, s. 189.<br/> | ||
| + | Gliński Mirosław, ''Pastorzy gdańscy w okresie zaboru pruskiego (1793–1920)'', Gdański Rocznik Ewangelicki, 2, 2008, s. 107-108. | ||
Wersja z 19:22, 16 mar 2022
JOHANN WILHELM LINDE (14 I 1760 Toruń – 16 II 1840 Gdańsk), teolog, pastor kościoła św. Ducha. Syn mistrza ślusarskiego Johanna Jacobsena, przybyłego około 1749 do Torunia ze Szwecji oraz Anny Barbary, córki rzeźbiarza Johanna Antona Langenhahna; brat lingwisty Samuela. Od 1772 był uczniem gimnazjum w Toruniu, studiował teologię na uniwersytecie w Lipsku (1778–1781) i Halle (1781–1782), gdzie uzyskał tytuł doktora z teologii.
Od 1782 w Gdańsku, początkowo nauczyciel prywatny, najpierw u gdańskiego radcy Johanna Georga Döringa (1711–1792), następnie Theodosiusa Christiana Frantziusa, od 1786 konrektor szkoły mariackiej. Od wyboru 30 I 1792 do śmierci pastor kościoła św. Ducha, w którym do około 1815 głosił kazania, także w języku polskim. Odrzucał propozycje objęcia wyższych urzędów: pastora gdańskich kościołów św. Trójcy i św. Jana, rektora gimnazjum w Toruniu oraz seniora kościołów w Toruniu i Berlinie. Od 1816 inspektor szkolny dla rejonu Żuław Gdańskich, od 1823 także superintendent tego rejonu. W 1824 doktor honoris causa uniwersytetu w Greifswaldzie za prace literackie (publikowane między innymi w „Danziger Abendzeitung”), od 1825 superintendent tego uniwersytetu, w 1836 honorowy obywatel Torunia. Członek między innymi Towarzystwa Biblijnego i Towarzystwa Pokoju. Z uwagi na stan zdrowia w 1836 zrezygnował ze wszystkich funkcji za wyjątkiem stanowiska pastora. Uznanie zdobył swoim przekładem z języka hebrajskiego biblijnej Księgi Mądrości Syracha (Sittenlehre des Jesu Sirach, A.H.Niemeyer, Lepzig, 1782); w 1795 wydał też jej tłumaczenie na grekę.
Po raz pierwszy żonaty był z Louise z domu Nussbaum, zmarłą w Gdańsku 15 IX 1836 w wieku 37 lat. Od 1793 żonaty z Concordią Eleonorą (1772 – 25 IV 1856 Gdańsk), córką kaznodziei Ephraima Ohlerta. Miał niezamężne córki: Ernestinę Friederikę (1809 – 30 VI 1843 Gdańsk), rentierkę, Anne Anette Elisabeth (1813 Gdańsk – 30 X 1874 Gdańsk) i Wilhelminę (zm. po 1856).
Bibliografia:
„Danziger Dampfboote”, nr 24 i 25 z 24 i 25 II 1840 (nekrolog).
„Danziger Intelligenzblatt”, nr 224 z 24 IX 1856, s. 2003 (nekrolog pierwszej żony), nr 98 z 28 IV 1856, s. 1079 (nekrolog drugiej żony).
Czerniakowski Małgorzata, Linde Jan Wilhelm, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego. Suplement I, Gdańsk 1998, s. 189.
Gliński Mirosław, Pastorzy gdańscy w okresie zaboru pruskiego (1793–1920), Gdański Rocznik Ewangelicki, 2, 2008, s. 107-108.
