KABRUN JAKOB, kupiec, kolekcjoner

[[File:Jakob_Kabrun.JPG|thumb|Jakob Kabrun]]KABRUN JAKOB (9 i 1759 Gdańsk – 24 X 1814 Gdańsk), kupiec. Pochodził z rodziny szkockiej, od końca XVI w. osiadłej w Gd. (pierwszy 1575: Michael Kormbun). Syn kupca Jakoba (11 VI 1723 Gd. – 4 IV 1796 Gd.), właściciela rafinerii cukru trzcinowego i eksportera zboża oraz drewna. Zawodu uczył się w firmie ojca, nast. był pracownikiem ang. firmy William Josua und James Kenworthy, działającej w Gd., zajmującej się gł. hurtowym handlem zbożem. Z jej ramienia 1785–86 odbył podróż do Holandii i Anglii. Po powrocie do Gd. po 1790 przejął firmę, w której pracował. W 1803 sprowadził z Niemiec do Gd. tkaczy adamaszku, którzy wykonywali zyskowną produkcję towaru dla jego firmy. W 1808 właściciel statków handl. „Britannia” (poj. 330 łasztów) i „Caledonia” (320 łasztów), o łącznej poj. ok. 1500 ton. Zyskowne operacje handlowe pozwoliły mu na zgromadzenie kolekcji obrazów i sztychów z XVII i XVIII w.  W 1799 zainicjował i w części sfinansował (1799–1801) powstanie nowego budynku q Teatru Miejskiego. W 1810 pełnił funkcję konsula Saksonii i Księstwa Warszawskiego w Gd. W czasie wizyty w Gd. Napoleona Bonaparte był czł. delegacji gd. kupiectwa, która 1 VI 1807 w domu jego szwagra q Corneliusa von Almondego przy Langgarten 47 (Długie Ogrody) bezskutecznie prosiła cesarza o zmniejszenie narzuconej na miasto, rujnującej gospodarkę kontrybucji. Okres oblężenia miasta przez wojska ros.-prus. 1813 spędził w Elblągu, poniósł straty materialne w związku z pożarem spichlerzy na q Spichlerzach (Wyspie Spichrzów) oraz blokadą kontynentalną, która wstrzymała opłacalny dla Gd. eksport zboża do Anglii. W 1797–1808 mieszkał we własnej kamienicy przy Langgasse 9 (ul. Długa), kantor firmy znajdował się pod nr. 41. Bezdzietny w 2 małżeństwach (pierwszy – od 6 IX 1791 z Marią von Almonde, ur. 7 IX 1766 Gd. – pochowaną 30 i 1794 Gd., drugi – od 1798 z Henriettą Lawinią Wagenfeldt), miał naturalnych synów Carla (17 XII 1805 Gd. – 24 II 1835 Westfalia; q Towarzystwo Pokoju) i Augusta (7 VIII 1807 Gd. – 24 X 1878 Lipsk). Otrzymali oni zabezpieczenie materialne, mieszkali i działali poza Gd., zgodnie z obowiązującym wówczas prawem nie mogli być dziedzicami majątku ojca. Z powodu wcześniejszej śmierci bratanka Heinricha (ok. 1786–1812), syna Andreasa, przed śmiercią ofiarował swoje zbiory Gd. Według inwentarza z 1856 kolekcja liczyła m.in. 349 obrazów, 1950 akwarel i rysunków, 10 883 miedzioryty. Przechowywane pocz. w q kośc. św. Jakuba, stanowiły podstawową część zbiorów otwartego 1873 q Muzeum Miejskiego. W q BG PAN znajdują się jego zbiory, liczące 1821 – 2764 książki i 93 mapy. Zapisał 100 tys. talarów na utworzenie w Gd. i utrzymanie q Akademii Handlowej. Ojcowskie zapisy uzupełnił syn August, który ofiarował Gd. własną kolekcję 52 obrazów malarzy europejskich z przeł. XVIII/XIX w., zbiór sztychów, a Akademii Handlowej – 9 tys. marek. {{author: MrGl}} [[Category: Encyklopedia]]